ناوچه‌یل ڕه‌سه‌ن خوه‌یان ئه‌را ناوچه‌یل باشوور و ناوڕاس عیراق وبڕیگ له لییان كه‌فتنه قه‌زاى كوفه و ئیمه‌یش ئه‌را ڕووشنایى خستن وه‌بان ئى باوه‌ته په‌یوه‌ندى كردیمنه شماره‌یگ هاوڵاتى كورد فه‌یلى ك وه زوور هاوریانه‌سه‌را ئى قه‌زا... هاوڵاتى عه‌مار عه‌بدولزه‌هره ك كورد فه‌یلیه له په‌یوه‌ندییگه‌ى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى:"ئه‌و كورده‌یل فه‌یلیه ك له شار و ئاواییه‌یل خوه‌یان وه‌ره‌و كوفه باركریانه په‌خشه‌وبوینه‌سه ناوچه‌یل (گه‌ڕه‌ك نیسان، و ماڵه‌یل كارخانه‌ى چه‌مه‌نتوو)و چه‌ن ناوچه‌و شوونه‌یلیگ تر".
عه‌مار ئه‌وه وه‌درووخست ك كورده‌یل فه‌یلى وه‌رج له ساڵه‌یل هه‌فتاى سه‌ده‌ى وه‌رین له كوفه وجوود داشتوین، به‌ڵكوو له‌و ماوه له شار و ئاواییه‌یل خوه‌یان له خانه‌قین و مه‌نه‌لى و به‌دره و زورباتیه له شوون هه‌ره‌س هاوردن شووڕش ئه‌یلوول له ساڵ 1975 ئه‌را ئیرا باروه‌پیان كریایه.
عه‌مار زیاتر ئویشى:" ئیمه له لایه‌ن حكوومه‌ت مه‌ركه‌زى و حكوومه‌ت هه‌رێم كوردستانه‌و پشتگووشخریایمنه و فره له خێزانه‌یل كورد فه‌یلى ماڵ نه‌یرن و جایڵه‌یلیان بى كارن ؛ و هه‌رچه‌نى ك خاوه‌ن شه‌هاده‌ن، وه‌لى هه‌ر وه‌ختى ئه‌را وه‌زیفه‌یگ پیشكه‌ش كه‌ن، دوچه‌وه‌كى ڕه‌گه‌زى وه‌لیانا كریه‌ید و ئویشنه پیان ئیوه كوردین بچن ئه‌را هه‌رێم كوردستان تا دامه‌رزننه‌دان".
جه‌ختیش له بان ئه‌وه كرد ك:" كورده‌یل فه‌یلى له قه‌زاى كوفه فره حه‌ز كه‌ن ئه‌را شوونه‌یل ئه‌سڵى خوه‌یان بچنه دویاوه، و ئه‌و نه‌وه‌یله ك له كوفه هاتنه‌سه دونیا دابونه‌ریت خوه‌مانى له هویریانه‌و چویه و هویچ له باوه‌ت تاریخ و كه‌له‌پوور یا توراس خوه‌یان نیه‌زانن، چوینكه هویچ یانه یا (نادى) و هویچ چالاكى ڕووشنهویرى تایبه‌ت وه‌خوه‌یان نه‌یرن".
ئه‌وه‌یشه ئاشكراكرد ك :" دام وده‌زگایه‌یل ئاسایشى ڕژیم وه‌رین هه‌میشه ئاجزمان كردیان و تویش پرس و پرسینه‌وه‌مان كردیان ك ئایا قه‌وم وكار له ئیران دیریمن". و ئاماژه‌یش وه‌وه دا ك خوه‌ى یه‌كیگ له ئه‌ندامه‌یل پارت دیموكرات كوردستان بویه و وه‌ل هێز پێشمه‌رگه بویه له ساڵ 1992 تا ساڵ 1996.
له‌لاى خوه‌یه‌و هاوڵاتى شێروان خه‌لیل روسته‌م له په‌یوه‌ندیه‌گه‌ى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى :" كورده‌یل فه‌یلى باركریاى ئه‌را قه‌زاى كوفه ئه‌وسا له بازاڕه كوێنه‌گه نیشته‌جل بوین، وه‌لى ئمڕوو په‌رش و بڵاوه‌و بوینه‌سه گشت ناوچه و گه‌ڕه‌كه‌گان ناو قه‌زاگه".
له باوه‌ت كار و پیشه‌ى كورده‌یل فه‌یلى له‌ى قه‌زا روسته‌م ئویشى:" زوورمى ڕووڵه‌یل كورد فه‌یلى له‌ى قه‌زا له لایه‌ن ڕژیم وه‌رینه‌و له سێداره دریان و هه‌ركامیانیش نه‌جاتى بوى، هه‌یواى ئه‌را ده‌یشت عیراق ، له‌وه‌ر ئه‌وه خێزانه‌یلیان ناچار بوین له پیشه‌یل ده‌سى كار بكه‌ن ، وه‌ى جووره ژنه‌یل خه‌ریك لیفه‌چنى بوین و پیرمه‌رده‌یل خه‌ریك (كه‌ڵاش) دویرانن بوین وه‌ل چه‌ن كاره‌یل ده‌سییگ ك له سه‌عاف داره‌خورما دروسى كردیان".
ئاماژه‌یش وه‌وه دا ك :" فره كه‌سایه‌تى كورد فه‌یلى له لایه‌ن سیاسى و ڕووشنهویرى و كوومه‌ڵایه‌تیه‌و دیاردان له قه‌زاى كوفه".
ئه‌وه‌یشه ئاشكرا كرد ك :" پارت دیموكرات كوردستان باره‌گایگ له نه‌جه‌ف واز كرد وه‌لى هویچ چالاكییگ نه‌یاشت و ئیمه‌یش ئاماده بویمن ئه‌را كوومه‌ك كردنى له لایه‌ن مادى و مه‌عنه‌ویه‌وه، تا وجوود و ده‌نگ خوه‌مان له‌یرا داشتویمن و له ناوه‌نده‌یل كوردستانى وه‌پیمان بزانن؛ وه‌لى وه‌داخه‌وه ئه‌ندامه‌یل ئى پارته پاپه‌یمان نه‌وین و هویچ بایه‌خیگ وه‌پیمان نه‌یان و وه‌شیوه‌ى جدییگ وه‌ل ئى باوه‌ته‌وه مامڵه‌ت نه‌كردن وه‌گووره‌ى ئاست نه‌ته‌وه‌یى، ئینجا هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه فره‌كه‌س له كورده‌یل فه‌یلى ڕوى كردنه ئه‌و پارته عیراقیه‌گانتر".
شێروان زیاتریش وت :" باوگم ك ناوى حاجى خه‌لیل روسته‌مه ده‌ینیگ خسته گه‌ردنم و ئه‌مانه‌تیگ داپیم ك جوور په‌یامیگ بڕه‌سنمه‌ى پیدان ك دویاى ئه‌وه‌گ هه‌رچى ماڵ و موڵكیه له ده‌سدا و ته‌ندروستییشى گه‌نه‌و بوى و دویاى 35 ساڵ له غه‌ریبى هویچ چشتیگ نیه‌تواى، ته‌نیا ئه‌وه نه‌ود ك شناسنامه‌ى خوه‌ى باریده‌وه و په‌یوه‌ندى وه‌ل هاو نه‌ته‌وه‌یل خوه‌یه‌و دوباره‌وه بكه‌ید، چوینكه هه‌ست و شعوور وه‌وه كه‌ید ك كورده‌و ئنتما ئه‌را كوردستان دیرى".
هاوڵاتى مه‌هدى جه‌لال فه‌یلى له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى :" كورده‌یل فه‌یلى له ده‌ورو گرد قه‌زاى كوفه نیشته‌جا بوینه جوور ناوچه‌یل ئه‌بو صخێر و حیره و عه‌باسیه و ناوچه‌یلیگتر ".
له كووتایى قسه‌گانى زیاتریش وت :" كورده‌یل فه‌یلى داب و نه‌ریت خوه‌یان دیرن و شیوه‌ى جیاواز ژیان خوه‌یان دیرن ك وه‌ل كوومه‌ڵگاى كوفه‌وه فره جیاوازه، له‌وه‌ر ئه‌وه نه‌تویه‌نستن وه‌لیانه‌و خوه‌یان بگونجنن".