ده‌سكرده‌پى، شه‌ویه‌گه‌ى وه‌رى كه‌نێ وئه‌چوینه داله‌سینه‌ى خوه‌ى تا قرمزیه‌وكرد، و له‌شوون ماته‌مه‌گه یه‌كڕاس، وه‌ختى خه‌ریك "قیمه" خواردن بویمن، ده‌نگى له گشت مه‌ردمه‌گه به‌رزتر بوى له شیه‌وكردن سیاسى و مه‌حكووم كردن ماف یاهه‌ق خود چاره‌نویسانن كورد.
یه‌كم ده‌رسیگ ك بایه‌ته له مه‌سه‌له‌ى كه‌ربه‌لا و ئیمام حوسه‌ین (ع) هووكاره‌ى بویمن، پاداكوتانى له بان هه‌ق، و قوربانیداین له ڕیگه‌ى هه‌ق، وه‌گشت ئازاییگه‌و، ك بویه‌سه په‌ند وعیبره‌تیگ له‌ناوبه‌ین مه‌ردم، و بویه پیشه‌وا و سه‌رقافڵه‌ى زوورمى ئازادیخوازه‌یل جه‌هان.
ئه‌و كه‌سه‌گ ئاگاى له ماف یاهه‌ق چاره‌ى خوه‌ى نویسانن ملله‌ت كورد بوود، ئه‌و پاداكوتانه وه‌چه‌و خوه‌ى دوینید ك ملله‌ت كورد داشتیه‌سه‌ى له‌خاتر ڕه‌سین وه هه‌قه‌یل خوه‌ى، هه‌ر له ڕووژه‌یل خه‌بات دژ وه سوڵتانه‌یل عوسمانى وه‌سه‌ركردایه‌تى پیاویگ دینى جوور شێخ عبیدالله نه‌هرى، تا ڕه‌سیه جه‌نگ دژ وه داگیركه‌ر به‌ریتانى وه سه‌ركردایه‌تى شێخ مه‌حمود حه‌فید، و ئنجا جه‌نگ دژ وه‌حكوومه‌ته‌یل عیراق ك ئنساف ملله‌ت كورد نه‌كردن؛ وه‌سه‌ركردایه‌تى شێخ ئه‌حمه‌د بارزانى و ئینجا مه‌لا مسته‌فاى بارزانى، و تا ڕووژ ئمڕوو، له خاتر ڕه‌سین وه چه‌سپانن هه‌قه‌یلى، و له‌ى ڕیگه قوربانیه‌یل فره‌یگ له خوین ڕووڵه‌یلى دایه وه ئازایه‌تییگ كه‌موینه.
كورده‌یل عیراق جه‌نگه‌گه‌یان دژ وه داگیركه‌ر به‌ریتانى له ساڵ 1919 ده‌سكردنه‌پى؛ وه‌سه‌ركردایه‌تى پیاو دینى شێخ محمود حه‌فید، ك مه‌مڵه‌كه‌ت كوردستان دامه‌زران ك سلێمانى پایته‌ختى بوى له 18 نۆڤه‌مبه‌ر 1922، هه‌رچه‌نى ك تویش كیمیاواران هاتن له لایه‌یل هێزه‌یل ئاسمانى به‌ریتانى له ناوڕاس مانگ مایس هه‌مان ساڵ، ك بویه خوینى زیاتر له هه‌فت هه‌زار قوربانى.
(عه‌لى كیمیاوى)یه‌گه‌ى ئه‌و سه‌رده‌مه، ئه‌فسه‌ر سه‌ركرده‌ى پۆلیگ بوى وه‌ناو ئارسه‌ر هاریس، ك ئیسه په‌یكه‌ریگ له جاده‌ى فلیت ستریت له ناوڕاس شار له‌نده‌ن ئه‌راى دروسكردنه ، ئى هاریس ناوه ئعترافكردیه ك وه‌ماوه‌ى ته‌نیا 45 ده‌قه یه‌ك ئاواى ته‌واو ویران كردیاد.
بوردومان وه‌رده‌وام بوى و قوربانیداینیش وه‌رده‌وام بوى، شێخ ئه‌حمه‌د بارزانییش فه‌رمانده‌یى جه‌نگ كرد دژ وه حكوومه‌ت پاشایه‌تى ك دووس خاس به‌ریتانیه‌یل بوى له‌و وه‌خته، وملله‌ت كورد قوربانیه‌یل زیاتر پیشكه‌شكرد.
ئینجا سه‌رده‌مه‌یل كۆمارى و به‌عس هات، جه‌نگ له ئاواییه‌یل و جه‌وه‌ڵه‌یل به‌رپابوى له‌ناوبه‌ین كوڕه‌یل ئازاى ئى ملله‌ته دژ وه سه‌رسه‌ختترین دیكتاتۆریه‌یل و دڕنه‌ترین له‌شكره‌یل سووكایه‌تى كه‌ر وه بنه‌مایه‌یل ئنسانیه‌ت.
هه‌ر له‌ى سه‌رده‌مه هه‌زاران خێزان كورد له شاره‌یل و ئاواییه‌یلیگ ك چاڵه‌یل نه‌فت هاتیان جوور كه‌ركووك و خانه‌قین و ده‌یشت نه‌ینه‌وا ده‌ركریان و خێزانه‌یلیگ عه‌ره‌ب هاوردن ونانه‌یانه شوونیان وته‌ماح خستنه وه‌ریان جوور پویل و پۆست وه‌زیفى تا ماڵ و زه‌ویه‌یل كورده‌یل زه‌فت بكه‌ن.
ئه‌گه‌ر ئمڕوو كورد داواى شاره‌یل چه‌پاوكریاى و زه‌ویه‌یل زه‌فتكریایان بكه‌ن له دید ئه‌و كاروه‌ده‌سه‌یله ك له ده‌رسه‌گه‌ى كه‌ربه‌لا نه‌ڕه‌سینه‌سه‌وه وه یاخیبوین له حوكم (ئه‌میره‌لموئمنین) ده‌نه‌یانه قه‌ڵه‌م؛ هه‌ر وه‌و جووره‌گ باس ئیمام حوسه‌ین(ع) كردیان له‌و سه‌رده‌مه.
وه‌لى وه‌ك چوین ئیمام حوسه‌ین(ع) قه‌بوول نه‌كرد به‌یعه‌ت یه‌زید (ئه‌میره‌لموئمنین) بكه‌ید له ده‌یشت كه‌ربه‌لا و ئه‌وه وه‌پى خوه‌ش بوى خوین خوه‌ى و مناڵه‌یلى بڕشنید تا وه‌و خوینه له بان شمشیر سه‌ربكه‌فید له 10 موحه‌ڕه‌م 61 ك، ئى ملله‌تیشه خاسترین ڕووڵه‌یل جایڵ وجوان خوه‌ى كرده قوربانى ئه‌را وه‌رگریكردن له شار وئاوایى و نامووس و بوین و هه‌قه‌یل خوه‌ى.
وه‌ى جووره یه‌زید سه‌رنه‌كه‌فت وه‌و هه‌مكه له‌شكر وپویله ك وه ڕشپه‌ت وبه‌رتیل داره‌ى كووفه، و ناو حوسه‌ین(ع) مه‌نه‌ى، و جه‌لعووده‌یل جوور هاریس كیمیاوى و یاسین هاشمى و صه‌دام حوسه‌ین گشتى له‌ناوچوین، وملله‌ت كورد تا ڕووژ ئمڕوو وه‌سه‌ربه‌رزى مه‌نه‌ى، و هه‌نگام نه‌ید ئه‌را وه‌رگردن هه‌ق ڕه‌واى خوه‌ى.
دیكتاتۆر و جه‌لعووده‌یل ئمڕوویش له‌ناوچن ئه‌گه‌ر له‌بان ڕیه‌گه‌ى یه‌زید ڕى بكه‌ن، وئى ملله‌ته مینیده‌وه ك حوسه‌ین كردیه‌سه پیشه‌واى خوه‌ى، له‌وه‌ر ئه‌وه من ئه‌ڵاجه‌ویم وه‌و سینه‌زه‌نیه تیه‌ید ك له ده‌رسه‌گه‌ى كه‌ربه‌لا نه‌ڕه‌سیه‌سه‌وه و له‌ى نه‌به‌رده ته‌نیا سینه‌زه‌نى هووكاره بویه وه‌ل خواردن "قیمه‌ى نه‌جه‌فى" و وه‌ل یه‌زید هاوچه‌رخه‌و وسیه‌ید و هه‌ق زوڵملیكریایه‌یل مه‌حكووم كه‌ید ك وه‌رگرى له وجوود خوه‌یان كه‌ن.
ئه‌گه‌ر باید وئیمام حوسه‌ین له‌ى ڕووژه‌یله دوباره ده‌ربچوود ئى كابرا وه‌ل یه‌زیده‌و وسیه‌ید ك ڕشپه‌ت وبه‌رتیل ده‌یده پیان وه‌ناو ئه‌نجوومه‌نه‌یل ئسناد و وه‌زیفه و دژ وه ئیمام شووڕشگێڕ وسیه‌ید و جه‌نگ كه‌ید، چوینكه هویچ نه‌یرى ته‌نیا خوین خوه‌ى نه‌ود، ئى كابرایشه ته‌ماح و پۆسته‌یل وه‌ر نیه‌ید و وه‌ل هه‌قه‌و نیه‌وسیه‌ید چ هه‌ق كورد بوود یا هه‌ق هه‌ر ئاده‌میزادیگ تر ك خاوه‌ن وژدانه، ك ته‌نیا چه‌ن كه‌سیگ هانه وه‌لیه‌و وه‌ك چوین ئه‌و چه‌ن كه‌سه‌یل كه‌مه وه‌ل ئیمام حوسه‌ین (ع) له‌و ڕووژه وسیان.