عەباس عەبد شاهين

لە وەختیگەو حزب بەعس تاوانکار دەسەڵات لە عراق گردە دەس، دویای شووڕش سیەی 8 شوبات لە ساڵ 1963، زیان کوردەیل فەیلی شیوەی نەهامەتی هەڵگرد، کە جویر بیگانە وەگەردیان رەفتار کریا، لەناو میلکان خوەیان نە ریشەیان لە قویلی میزۆپۆتامیا کوتاگە، کە وە تەبەعی ئیرانی ناویان نان، و رەگەزنامەیان زەفت کردن، و دەسنریا وەبان ماڵ و داراییان، لە یەکیگ لە ناشرینترین دووچەوەکی و ستەمکاری لە میژوو نوو عراق.

 ئەوەگ وەسەر کوردەیل فەیلی هات لە بارکردن لە خاک خوەیان، تەنیا رویداویگ سادە نەوی، بەڵکم کاریگ رێکخریاگ بوی لە ساڵ 1969ەو دەسوەپی کرد ئیجا لە 1970 و لوتکەگەی لە ساڵ 1980 بوی، کە دەسکریا وە هەڵمەت فراوانیگ وە سەرگەردانکردن خیزانەیل و بڕینیان لە ریشەیل خوەیان، تا ژیانیان بویە نەهامەتییگ یی پایان وەرەو نادیارییگ تاریگ.

 یەکیگ لە ژنەیلە کە لەو سەردەمە رزگار بوی، وە خوسە و ژانیگەو قسەیل ناو هویرمان خوەی درارێد، کە ئەو سەردەمە مناڵیگ بویە، هەناێ پیاوەیل ئەمن وەگەرد گوڵسووەو لە ساڵ 1981 دەر ماڵەگە شکانن، و خوەیان و چەک شانیان، و دەنگ ناشرینیان، پڕ ماڵەگەو بوین، کە ئویشێد: شیوەی باوگی لە هویری نیەچوود کە تواێد دڵنیای خیزانەگەی بکەێد کە هیچ نییە تەنیا کاریگ ڕۆتینیە، وەلێ راسیەگە فرە لەوە سەختتر بوی، کە یەکەم جارە وە دڵشکیایی و بیدەسەڵات بوینێدەی، لەنوای کەسەیلیگ ستەمکار، گشت چشتیگ لەلی زەفت کەن.

ئویشێدیش؛ پیاوەیل ئەمن خیزانەگە کردنە دوو بەش؛ پیاوەیل لەناو ماشینیگ وەجیا، و ژن و مناڵەیلیش لەناو ماشینیگ ترەک،  کە لەورەو رخ و گومابوین دەسوەپی کریا، کە دویاترین دیدار باوگی ئەوە بوی کە رەی وەرەو ئاسمان کردوێد، وە چەوەیل پڕ لە هەناسەسەردی، و داڵگی پەسا گیرێد و شایەتمان تیەرێد، و گیان خوەی دادە دەس قەدەر لەناو وڵاتیگ بەزەیی وە نەوەیل رەسەن خوەی نەهات.

  نەهامەتی تەنیا لە بارکردن و کوشتن و سەرنقومکردن زیاتر لە 20 هەزار گەنج فەیلی نەوی کە تا ئیسە خیزانەیلیان نیەزانن چە وەسەریان هات، کە لەبان ئەوەیش، دەسنریا بان ماڵ و پویل و دوکانەیلیان، هەمیش دەسوەبان یادەیلیان نریا، کە وە مووم سوور لە وەر چەو ئەو هاوسایەیلە موهر کریان، کە لە پشت دەر و پەنجەرە بەسیاگەیل وە رخەو نووڕستیان.

بەسرە دەسکریا وە کاروان نوویگ لە ئیران، کە ئاوارەیی خریانە ناو کەمپەیل سەختیگ، تا بەشیگیان وەپی کریا وەرەو وڵاتەیلیگ ترەک بچن، وەمینەی ژیان و ئارامی، و بەشیگیش لەناوەین وڵاتیگ زەفتکریای و راسی نوویگ گیر هاتن.

      ئەوەگ وەسەر کوردەیل فەیلی هات، وە جینۆساید دریەێدە قەڵەم، چینیگ عراقی رەسەن کەێدە ئامانج، و هەرچەن دەیان ساڵە وەبان ئەو نەهامەتیە رەد بویە، وەلێ هیمان زەخمەگە وازە، و دەنگ قوربانیەیل ناوەین خوەڵ و ئاسمان هاوار کەێد، و داوای داد کەێد، کە و فەیلیەیل هیچ رووژیگ لەناو میلکان خوەیان بیگانە نەوینە، ولێ یەکیگ لە ستوینەیل میژوویی و کەلتووریی دروس کردن، و ئمڕوو دادپەروەرییان ئەرکیگ نیشتمانی و رەوشتیە، و گەرەنتیە کە ئیجویرە نەهامەتییگ وەگەرد هیچ کەسیگ لەی وڵات زەخمدارە دووارەو نەکریەێد.

"ئەگەر لە زیان ئاگا داشتێ خو تو زنەێ، وەلێ ئەگەر ئاگا لە زیان ئەوەکان داشتێ، تو ئینسانێ"

ليو تۆلتسوي - نویسەر رووس