دریاو شه‌هید كریا ؛ به‌ڵێ له‌و رووژه ئه‌و سه‌ركرده وه‌ل ده هاوڕێی باوه‌ڕ وه‌قسه‌ی سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی تورك ( ئالپ دوغان) كردن وئه‌را گوفتوگو وه‌لیا هاتنه ئه‌ڕا ناوچه‌ی ئه‌رزه‌نجان وه‌لی وه‌ل ره‌سینیان ئه‌را شوین دیداره‌گه له‌لایه‌ن هێزه‌یل توركیا ده‌سگیركریان وسه‌ید ره‌زا یه‌كسه‌ر بریا وه‌رده‌م دادگایگ سه‌ربازی . بیگومان سه‌ره‌تای ئی شۆڕشه ك بویه بایس له‌سێداره‌داین سه‌ركرده‌یگ 82 ساڵه ئه‌وه بوی ك په‌رله‌مان توركیا وه‌شیوه‌ی ئاشكرا بڕیار كوچ وه‌پیكردن و چوڵ كردن ناوچه‌یل كورد نشین داویگ ؛ ك یه یه‌كم گام بوی ئه‌را ئاڵشت كردن ناو ناوچه‌ی ده‌رسیم ئه‌را تونجلی ده‌س وه‌پیكرد وه‌ده‌سه‌ڵاتداره‌یل ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی توركیا وه‌ئاشكرا باس له‌وه كردیان ك نه‌بایه‌د له‌هویچ شارو ناوچه‌یگ ریژه‌ی كورد 5% زیاتر بووگ و بنه‌مای بڕیار و سیاسه‌ته‌گه‌یان تاوانن كلتور ره‌گه‌زه ناتوركه‌گان بوی له‌ناونی زوان و كلتور توركی ؛ وه‌تایبه‌ت ناوچه‌ی ده‌رسیم ك بیجگه ئه‌وه‌گ كورد بوین ك یه جیاوازییگ ره‌گه‌زیه له‌روی ئاینییشه‌وه ئه‌وان وه‌ل توركه‌یل هاوئاین نه‌و‌ين یه‌عنی هه‌م له‌لایه‌ن نه‌ته‌وه‌یی وهه‌م له‌لایه‌ن ئاینی وه‌ل توركه‌یل جیاواز بوین . چوین مه‌ردم ده‌رسیم په‌یڕه‌و مه‌زه‌و عه‌له‌ويین و له‌بان شیعه حه‌ساو ئه‌كریا‌ن ك هه‌رگز له‌ناوبردن و ڕمانن خلافه‌ت و ده‌وڵه‌ت عوسمانی وه‌لایانه‌و گرنگ نه‌ویاتا دژایه‌تی ده‌سه‌ڵات نوو توركیه بكردان ؛ یه‌یش بیجگه له‌وه‌گ له‌ناوچه‌یگ یه‌كجارسه‌خت و كویه‌ستانی ئه‌ژیان و ته‌نیا داواكارییان ئه‌وه بوی ك ده‌سه‌ڵات توركیه ده‌س نه‌خه‌یگه ناو هویرده‌كاریه‌گان ژیان رووژانه‌یان . وه‌لی له ئه‌جندای ئالپ دوغان سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی تورك ناو ده‌رسیم و سه‌ید ره‌زا ده‌رسیمی له‌ڕه‌سته هه‌ره دیاره‌گانی نویسریاویگ و هه‌روه‌ی خاتره زیاتر له‌ساڵیگ وه‌رجله ده‌س وه‌پی كردن شۆڕشه‌گه گوڕای گوڕ سه‌رباز له نزیك ده‌رسیم گرده‌و كرد وخوه‌ی سه‌رقاڵ دروس كردن ریگاوبان و پیه‌ڵ و ئاماده‌كاری ئه‌را جه‌نگ كرد . ئمجا وه‌ختی سه‌ید ره‌زا هاوڕیه‌گانی چه‌ن نوێنه‌ریگ ئه‌را كل كردنه لای ئه‌را ریككه‌فتن وه‌لیا له‌لی تواستن له‌و ناوچه دویره‌و بكه‌فی و جه‌نگ و ئاژاوه نه‌نه‌یگه‌و ؛ ناوبریاگیش له‌جی جواوداین په‌یامه‌گه‌ی سه‌ید ره‌زاو هاوڕیه‌گانی سه‌رجه‌م وه‌فده كل كریایه‌گه ده‌سگیر و( گوله) واران كرد . ئی ره‌فتار ناجوامیرانه‌ی ئالپ غالبه زه‌مینه‌ی جه‌نگه‌گه فه‌راهه‌م كرد و سه‌ید ره‌زا هاندا تا ئنتقام گردن خوین ئه‌و نوێنه‌ره‌یل و غه‌در كوژیاگه په‌لامار هێزیگ ده‌وڵه‌ت توركیه بیه‌یگ و ژماره‌یگیان بكوژیگ . وه‌ڕاسی سه‌ختی ناوچه‌گه كار سه‌ربازه‌یل تورك سه‌خته‌و كردویگ و وه‌ل هاتن وه‌رز زمسان ساڵ 1936 سوپای توركیه وه‌ناچاری كرده‌وه سه‌ربازیه‌گانی وسان وه‌لی وه‌ل سه‌ره‌تاگان ساڵ 1937 سه‌رله‌نوو جه‌نگ له‌ناوچه‌گه ده‌س وه‌پیكرد و سه‌ربازه‌یل ده‌وڵه‌ت توركیه وه‌گشت توانایگیانه‌و په‌لامار چه‌كداره كورده‌گاندا وه‌لی بیهوده بوی ؛ هه‌رچه‌ن ئه‌و ناوچه‌ی كوردستانه یه‌كم شوینه ك وه‌گاز كیمیایی دریا لی و ده‌یان ته‌یاره‌یش بوردومانی كرد ؛ وه‌لی دویاجار جوور زورم شۆڕش وڕاپه‌ڕینه‌یلتر كورد وه‌فرتوفیڵ و گووڵداین كوتایی وه‌پیهات ؛ هه‌روه‌وجووره‌گ له‌سه‌ره‌تای باسه‌گه‌مان ئشاره وه‌پی كردیم سه‌ید ره‌زای ده‌رسیم له مانگ ئه‌یلول 1937 وه‌ختیگ ئه‌را گوفتوگوی ئاشتی وه‌ره‌و شار ئه‌رزه‌نجان هات ده‌سگیر كریا ؛ بیگومان مانگ ئه‌یلول سه‌ره‌تای زوقم و یه‌خ به‌نانه له‌و ناوچه‌وهه‌روه‌ی خاتره سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی توركیه ئالپ دوغان ئه‌ڕا ئه‌وه‌گ دوچار هه‌مان شكه‌ست جاران نه‌وگه‌و نامه‌یگ ئه‌راسه‌ید ره‌زای ده‌رسیم كل كردو ئاماده‌یی خوه‌ی ئعلان كرد ئه‌را گوفتوگو و جیوه‌جی كردن داخوازیه‌گانی وه‌لی وه‌ختی سه‌ید ره‌سیه شوین دیاری كریاگ ئه‌را گوفتوگو وه‌ل هاوڕیه‌یلی ده‌سگیر و له 18تشرین دیوم هه‌مان ساڵ له‌سێداره دریان ؛ وه‌لی چه‌كداره‌یل سه‌ید له‌شوین ئه‌وه‌گ سه‌ركرده‌گه‌یان له‌سێداره دریا وازله جه‌نگ ناوردن و تامانگ تشرین یه‌كم ساڵ 1938 تویه‌نستن وه‌رگری بكه‌ن وه‌لی جه‌نگیگ نابه‌رابه‌ر بوی وكورد له‌تی سه‌رنه‌كه‌فت .