پسپۆره‌یل ئویشن كار تازه‌یگ نیه، به‌ڵكوو له‌ئاكام كه‌ڵه‌كه بوین سیاسه‌ته‌یل ڕژیمه‌یل دیكتاتۆریه‌وه په‌یا بویه، وه‌لى ئه‌وه‌گ مایه‌ى سه‌رسوڕمه‌ندن ئه‌وه‌سه ك له‌ى وه‌خته‌یله ڕێژه‌گه‌ى فره به‌رزه‌وبویه... له‌باوه‌ت ئى دیارده‌و ئه‌و ئاكامه‌یله ك له‌لى كه‌فیده‌وه، دكتۆره سهام الشجیرى به‌ڕێوه‌به‌ر ڕه‌سانن له وه‌زاره‌ت خوه‌نین باڵا و په‌یجوورى زانستى له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى:" دیارده‌ى به‌ڵگه‌نامه‌یل ساخته له گشت وه‌خت شوونیگ وجوود دیرى، وه‌لى نه‌ك وه‌ى قه‌واره و شماره‌ى گه‌ورا ك عیراق وه‌خوه‌یه‌و دوینیده‌ى، ئه‌گه‌ر وه‌ل وڵاته‌یلیگتر به‌راوردى بكه‌یمن".
ئه‌وه‌یشه ڕووشنه‌وكرد كرد :" ساخته‌كارى یا ته‌زویر وه ڕێژه یا نسبه‌یگ ك شایه‌ت بڕه‌سیده 97%له قوناغه‌یل كووتایى خوه‌نین ئاماده‌یى ڕوى ده‌ید، بیجگه ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یله ك مه‌دره‌سه و زانكۆوه‌یل له ده‌یشت عیراقه‌و ئه‌رامان تیه‌ید، وه‌لى هویچ ساخته‌كارییگ له‌و به‌ڵگه‌نامه‌یله وه‌دى نیه‌كریه‌ید ك له وه‌زاره‌ت خوه‌نین باڵا و په‌یجوورى زانستى ده‌رچوود جوور به‌ڵگه‌نامه‌ى به‌كالۆریۆس و ماجستێر و دكتۆرا، چ ئه‌را فه‌رمانبه‌ره‌گانى یا ئه‌را ده‌رچیه‌یل یا خه‌ریجه‌یلى، ئه‌گه‌ریش بوود له شماره‌ى كلگه‌یل یه‌ك ده‌س زیاتر نیه".
ئاماژه‌یش وه‌وه‌دا ك :" وه‌گووره‌ى ئه‌و ئاماره‌یله ك هاله ژیر ده‌سمان و له‌لایه‌ن زانكۆگانه‌و ئه‌رامان كل كریانه، وه‌زاره‌ته‌گه‌مان زیاتر له 7000 به‌ڵگه‌نامه‌ى ساخته دیه‌سه‌وه".
له‌باوه‌ت ئه‌وه ك شایه‌ت بڕیگ له فه‌رمانبه‌ر و كه‌سه‌یل ده‌س داشتوین له‌ى جووره مه‌سه‌له‌یلیگ ، سهام الشجیرى ئه‌وه ئاشكراكرد ك :" یه‌كیگ له ئه‌ركه‌گان وه‌زاره‌ته‌گه‌مان ئه‌وه‌سه به‌ڵگه‌نامه‌یل ساخته ده‌سنیشان بكه‌ید و ئه‌وانه‌گ ئى كاره‌یله كردنه هه‌واڵه‌ى دادگایه‌یل بكه‌ید، و ئه‌ركیشى ئه‌وه نیه ك ناوه‌یلیان ئاشكرا بكه‌ید، چوینكه ئى كاره ها وه‌ده‌س قه‌زا ك خوه‌ى لایه‌ن یه‌كلاكه‌ره ئه‌را ڕیگرتن له‌و كه‌سه‌یله ك توان زه‌ره‌د بڕه‌سننه ناوبانگى خوه‌نین باڵا له عیراق".
جه‌ختیش له‌بان ئه‌وه‌كرد ك :"نویسینگه یا مكتب وشكنه‌ر گشتى له وه‌زاره‌ته‌گه ئه‌را ئه‌وه كار كرد ك كه‌ره‌سته سه‌ره‌كیه‌گان ئاشكراكردن به‌ڵگه‌نامه‌و دۆكیمه‌نته ساخته‌گان ئاماده بكه‌ید، وه‌هاوكارى وه‌ل په‌یمانگا و زانكۆگان".
زیاتریش وت ك :" ڕیكخستن یا تنسیق خاسیگ هاناوبه‌ین وه‌زاره‌ته‌گه و وه‌زاره‌ت په‌روه‌رده ئه‌را نواگردن و كه‌مه‌وكردن دیارده".
له‌لاى خوه‌یه‌و پارێزه‌ر قیس حمزه له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق له‌ى باوه‌ته‌وه ئویشێ:" ساخته‌كردن تاوانیگه وه‌گووره‌ى قانوون سزاى عیراقى شماره (111) ساڵ 1969 وه‌لیا ڕه‌فتار كریه‌ید، ك له مادده 286ى ساخته‌كردن وه‌ى شیوه ناسنێد ك مه‌مه‌رى غه‌ش كردنه له سه‌نه‌د یا به‌ڵگه‌نامه‌یگ، و مادده‌ى (292) له هه‌مان قانوون سزاى وه‌دروو هه‌ڵگردن ناو درووكانى یا كه‌سایه‌تى درووكانى له‌خاتر وه‌رگرتن هه‌ر روخسه‌ت و ته‌زكره و ناسنامه یا ڕیگه‌داین وه‌نه‌قلكردن(تصریح نقل) وه زندانى كردن و غه‌رامه سزا دریه‌ید".
زیاتریش وت :" مادده‌ى 293 له قانوونه‌گه ئه‌و فه‌رمانبه‌ر یا ئه‌و كه‌سه ك وه خزمه‌تیگ گشتى ته‌كلیفكریایه وه سزاى زندانى كردن سزاى دریه‌ید ئه‌گه‌ر وه‌ره‌قه‌یگ ساخته ده‌ركرد و خوه‌یشى زانست وه‌پى ك په‌یوه‌ندى وه‌و ئجرائاته دیرى ك په‌یوه‌ندى وه مردن و میراتى و عه‌قد زه‌واج داشتوود، له مادده (295)یش له قانوون سزاى عیراقى هاتیه: ئه‌و كه‌سه‌گ ساخته‌كارى بكه‌ید له نویسریاییگ ئاسایى یا نویسریاى قه‌رت، وه هه‌فت ساڵ زندانیكردن سزا دریه‌ید، له‌هه‌مان وه‌خت وه‌زندانیكردن یا غه‌رامه سزاى ئه‌و فه‌رمانبه‌ره دریه‌ید ك وه‌گووره‌ى قانوون ته‌كلیف كریایه وه وه‌ره‌قه‌یل ڕه‌سمى و له‌تیان چشت نادروس بنویسید، له مادده‌ى (289)یش له قانوون سزاى عیراقى هاتیه ك هه‌ركه‌سى له نویسریاییگ ڕه‌سمى ساخته‌كارى بكه‌ید 15 ساڵ زندانى كریه‌ید".
هه‌ر له‌هه‌مان باوه‌ت پسپۆر په‌روه‌رده‌یى عبدالعباس فه‌یلى له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى:" دیارده‌ى ساخته‌كارى له به‌ڵگه‌نامه و دۆكیمه‌نته‌یل عیراقى دیارده‌ى نوویگ نیه، چوینكه له سه‌رده‌م ڕژیم وه‌رین فره باوبوى، و ئه‌وه‌گ ئمڕوو دوینیمنه‌ى له ئاكام ئه‌وه كه‌ڵه‌كه‌سه ك ئه‌رامان مه‌نیه‌سه‌جیه‌وه، ئه‌وه بیجگه ئه‌وانه‌گ له ده‌یشت عیراق هاتنه‌وه و ئه‌وه ژنه‌فتیمن ك به‌ڵگه‌نامه‌ى ساخته وه‌ل خوه‌یانا هاوردنه و یه‌یشه مه‌عناى ئه‌وه نیه ك جمشت په‌روه‌رده‌یى له‌عیراق وه‌ته‌واوه‌نتى په‌كى كه‌فتیه به‌ڵكوو وه‌ئه‌وه‌زى".
زیاتریش وت ك :" ئى دیارده هه‌وه‌جه‌ى ها ئه‌وه ك هه‌رچى هه‌وڵ و ته‌قه‌لایه‌یله ئه‌را نواگرى ئى دیارده دریه‌ن گشتى یه‌كه‌و بگرن تا كه‌مه‌و بكریه‌ید، ئه‌ویش وه ڕیگه‌ى وشیاركردن و ڕووشنهویركردن، و ئى مه‌سه‌له له لایه‌ن په‌رله‌مان عیراقه‌و بایه‌ته بایه‌خ بدریه‌یده پى تا چاره‌سه‌ر ئه‌راى په‌یا بكریه‌ید، چوینكه وه‌رده‌وامبوینى زه‌ره‌د گه‌ورایگ ڕه‌سنێده خوه‌نین له عیراق".
شایان باسه ك وه‌زاره‌ت په‌روه‌رده وه‌ل سه‌ره‌تاى ئى ساڵه‌وه 2750 به‌ڵگه‌نامه‌ى ساخته دیه‌سه‌وه و جوواو پرسیاره‌یل ڕاسودروسى ده‌رچوین(صحه صدور) به‌ڵگه‌نامه‌یل داسه‌وه ك له‌لایه‌ن وه‌زاره‌ته‌گان و داموده‌زگا حكوومیه‌گانه‌و ئه‌راى كل كریاس، له‌لایگتریشه‌و كار كل كلكردن سى دى وه‌ناو ئه‌و ده‌رچویه‌یله ته‌مام كردیه ك له ده‌زگا په‌روه‌رده‌ییه‌گانیه‌وه ده‌رچوینه ئه‌را وه‌زاره‌ته‌گان و نویسینگه‌یل وشكنه‌ره‌یل له‌خاتر دڵنیابوین سه‌ره‌تایى له ڕاس و دروسى به‌ڵگه‌نامه‌یل ده‌رچوین.