و نه‌تواس دویر له‌فه‌قیر بژیه‌یگ ، ئمجا یه‌كیگ له‌و ژنه‌یل نموونه ك ناوى ها له‌ناو ئه‌و سه‌د ژن كاریگه‌ره‌و نه‌خش یاده‌ور داشتنه له‌تاریخ و (شێبلى ئێلیرى) نویسه‌ر له‌كتاویگ وه‌ناو (سه‌د ژن كاریگه‌ر له‌تاریخ) باسیان كردگه ، ئه‌ویش (داڵگه تێریزا)س ، ك ئویشیگ جى داخه مناڵیگ له‌فه‌قیرى بمریگ ك له‌هه‌مان وه‌خت شایه‌ت ئیوه وه‌و شیوه‌ى ئاره‌زووه‌یلدانه بژیه‌ین.
ئانگیس گونكسا بۆجاكسیو ك ناسریاگه وه (داڵگه تێریزا) ، ساڵ 1910 له شار (سكوپچى) ك ئیسه پایته‌خت (ماسادونیا – مه‌قدونیا)س هاته‌سه دونیا. له‌عومر 18 ساڵى بویه‌سه ئه‌ندام ئه‌نجوومه‌نیگ ئێرله‌ندى و بیجگه ئه‌وه‌یش له شار (دۆبلین) ئیرله‌ندو (دارجیلینگ) هند ده‌رس خوه‌ندیاگ . ساڵ 1937 قه‌وڵدا بووگه راهیبه‌و هه‌ر وه(داوانپاكى و خزمه‌تكه‌ر و فه‌قیرى) بمینیگه‌وه له‌وه‌ر خاتر فه‌قیره‌یل و نه‌داره‌یل , ئمجا بڕیار یا قه‌رار دا نازناو (تێریزا) ئه‌را خوه‌ى دابنه‌یگ ك وه(سه‌نیت تێریزاى لیسیسۆكس) ناو بریا.
داڵگه تێریزا له‌خوه‌ندگایگ ئاماده‌یى له (كه‌ڵكه‌ته)ى هند وه‌ك وه‌ڕیه‌وبه‌ر یا مودیر كار ده‌سه‌و كاره‌و بوى ، وه‌لى وه‌سه‌به‌ب ئه‌وه‌ك چه‌وى كه‌فتیاگه نه‌خوه‌ش و مردگه‌یل فره‌یگ له‌بان جاده‌یل ، هویر و ئه‌ڕاى چوینى له‌و كاره ك كردیاگه‌ى ئاڵشت كرد.
ساڵ 1948 ڕیگه وه‌پى دریا نویسینگه یا مه‌كته‌بیگ ئه‌را یارمه‌تیداین وه نه‌خوه‌شه‌یل واز بكا. ساڵ 1950 وه‌هاوكارى و یارمه‌تى ده‌یشته‌كى گرووپیگ (خه‌یرخوازى) دامه‌زرانن ك (داڵگه تێریزا) بویه سه‌رۆك ئه‌و گرووپه . ساڵ 1952 له(كه‌ڵكه‌ته) ماڵیگ ئه‌را ئه‌و كه‌سه‌یله ك له‌حاڵه‌ت مه‌رگ ژیان واز كرد وه‌ناو (دڵ پاك) . ساڵ 1979 له‌وه‌ر ئه‌وه كار و خزمه‌تكردنه ك پیشكه‌شى كرده ئنسانیه‌ت دیارى یا جایزه‌ى ئاشتى نۆبڵ وه‌رگرت.
ساڵ 1990 وه‌زع ته‌ندروسى (داڵگه تێریزا) روى له خراوى كرد و دى نه‌تویه‌نست چالاكى ئه‌نجام به‌یگ ، ئمجا كتاویگ له‌ژیر ناونیشان( داڵگه تێریزا) ك قسه‌و په‌یامه‌یلى له‌تى گرده‌و كریاویگ له‌چاپ دریا. هه‌ر خوه‌یشى ژنیگ تر هه‌ڵوژان له‌شوون خوه‌ى ئه‌را سه‌رۆك ئه‌و گرووپ خه‌یرخوازیه ك ئه‌ویش ناوى (نێرماڵا) بوى. وه‌لى داڵگه تێریزا له‌رووژ 5 / 9 / 1997 ماڵئاوایى یه‌كجارى له فه‌قیره‌یل و نه‌داره‌یل كرد.