لهیهكهوه ، وهل ئهوهیشا پهیوهسن وهنهتهوهى كورد خوهیان و لهههمان وهخت وهكلیل هیز بتهویگ زاننهى ك بهساسهیانه یهكهوه . مهردمهگهى لهخوهشى و تهنگى هانه یهكهوه ، مناڵهیلیان لهجوانى جوانترن لهوهختیگ وهیهكهوه گهمه كهن و پیاوهیلیش تهماشاى ئاینده كهن وه ئومیدهوه. ناو حهیولئهكراد لهوهر ئهوه وهى ناوه نریاگه ، چوینكه مهردمهگهى كوردهو كوردزوان.
حهیولئهكراد لهمهیدان 55 دریژهو بووگ تا كووتایى ئهو بازاڕه ك وهپى ئویشن بازاڕ حهیولئهكراد (سوق الحی) . كوردهیل ئاوارهو باركریاگ كهفتنهسه ئى شوونه لهدویاى ئهوهك رژیم رمیاگ وه زوور باریان كرد لهناوچهیل رهسهن خوهیان جویر مهنهلى و بهدرهو زرواتیهو خانهقى . وهلى لهباوهت وهزع سیاسیان ، فرهیگ لهلیان نهف وهرگرتن لهڕمیان بتهگهى بهغدا ئهرا ئهوهك بچنه ناو حزب و قهوارهیل سیاسى جووراوجوورهوه ، لهلیانیش دویرن لهمهیدان سیاسیهت و بڕیار دانه نهچنه قهرهى كار سیاسیهوه . لهلایهن كوومهڵایهتییشهوه ، كوردهیل حهیولئهكراد لهبهغدا خوهشهویسى و برایهتى لهناونیان دیاره ك ههرچهنى خهڵك شوونهیل جیاجیان لهوهخت خوهى لهئهوساى ئهشایر ، زوورم ئهو خیزانهیلیشه ك لهدهور یهكترى گردهو بوینه لهو ناوچهى كوردهواریه قهوم و كهس و كارهى یهكترن ، وهتایبهت ك حهیولئهكراد وه قهواره بویچگهو سهر وهشار سهدرهو جویر ئهوهك گشتمان زانیم شار سهدر دابهش كریاگه لهبان قهتاعهیل فراوانیگ نهك كویچهو كوڵانهیل ، ئمجا لهوهر گهورایى و فراوانى شارهگه ، حهیولئهكرادیش شهش قهتاع گریگهوه ك وهگشتیانهوه (حهیولئهكراد) پیك تیهرن .
لهو هووزهیله ك نیشتهجى حهیولئهكرادن : قهرهڵوس ، زهرگووش ، سورهمهیرى ، مهڵگ شاى ، وهرمزیار ، خزڵ ، شوهان ، عهلى شیروان ، كوردهلى ، ئهركهوازى ، دهلۆ ، جاف و هووزهیل تر كورد . ئمجا گشت خیزانهیل كورد لهتى پهیوهسن وه نهتهوهى كورد خوهیانهوه ، لهلایهن حاڵهت ئابوورییشهوه ، مهردم حهیولئهكراد زوورمیان فهقیر و نهدارن ، وهلى لهلیانیش ههس دهوڵهمهنن و كهمتر لهى شوونه ژیهن. ئمجا زوورم مهردمهگه له بازاڕ شۆرجه كاركهن و لهلاى بازرگانهیل و خاوهن دوكانهیل گهورا. لهلایهن شوون نیشتهجابوینیش لهلیان ههس شوونى گهوراسهو لهلیانیش ههس لهناو (نیم قوتعه) نیشتگهو لهوهر ئهوهك وهگوورهى تواناى خوهیانهو جویر ئهوهك ئشارهت وهپى كردیم زوورم مهردمهگه نهدار و فهقیرن لهلایهن داراییهوه ، ههر لهوهر ئهوهیش ناچارن لهناو نیم قوتعهیگ بویچگ ك 72 مهتره ژیان بووهنه سهر ، ئهیه بیجگه ئهوانهك وه كرایه نیشتنهو گرفتارن لهناونى كرایهى ماڵ و ژیانیان. لهڕوى شمارهى ئهندامهیل خیزانیشهوه خیزان لهیوا ههس پیكهاتنه له 10 ئهندام و خیزانیش ههس كهمترن.
حهیولئهكراد له بهغدا ، تویهنیم بویشیم ئهو شوونهسه ك زیاتر لهگشت شوونهیل تر بهغدا مهردم كورد لهتى وجوود دیریگ و گشت ئهو كوردهیلیشه لهوهر خاتر جموجویل ئازادیخواز كورد لهوهخت خوهى قوربانى فرهیگ دانهو ههر لهبان مهسهلهى كورد و شووڕشهیل كورد دهروهدهر و ئاواره بوینهو كهفتنهسه ئى گووشهى غهریبیهو لهوڵات خوهیان ناهمى كریان . شایهن باسه ئى حهیولئهكراده لهبهغدا رووشنویر و شاعر و ئهدیبهیل كورد لهتى ههس و دهور فرهیگ دیرن لهچالاكى رووشنهویرى و سیاسى.