وه‌زاره‌ت دارایى ڕه‌سیه‌سه نزیكه‌ى 80.4 ملیار دۆلار ، بودجه‌ى فره گه‌ورایگه ئه‌گه‌ر وه‌ل بودجه‌ى وڵاته‌یل ده‌وروبه‌ر عیراقه‌و به‌راوردى بكه‌یمن ك بار ئابوورییان فره خاستره له عیراق ك هاوه‌بان ده‌ریایگ نه‌فت، ئه‌وه بیجگه توانا ئابووریه‌گانتره‌ك ك هیمان گشتى دویرن له وه‌به‌رهاوردن یا ئستسمار.
ناهده الداینى نوێنه‌ر لیست عیراقیه له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق له‌ى باوه‌ته‌وه ئویشى:" عیراق هه‌ر له بنه‌ڕه‌ته‌و له حاڵه‌ت هه‌ڵئاوسان یا ((ته‌زه‌خوم)) و بیكارى فره‌یگ ژیه‌ید، و بودجه‌گه‌ى ساڵ هاتى ك ڕه‌شنویسه‌گه‌ى ئه‌را په‌رله‌مان كل كریا و ئیمه‌یش چه‌وه‌ڕى یه‌كم خوه‌نینى كه‌یمن تا لایه‌نه ئه‌رێنى ونه‌رێنى یا سلبى و ئیجابیه‌گانى بیه‌یمنه یه‌كا".
داینى زیاتریش وت:" ئیمه زانیمن ك كورتهاوردن یا ((عجز)) هاله بودجه‌گه و ئومیدواریمن ك بودجه‌ى 2012 پرۆژه‌یل وه‌به‌رهاوردن له‌تى بوود له خاتر كه‌مه‌وكردن بیكارى، و له‌ى باوه‌ته داواكه‌یمن ك ڕاپه‌ڕین و شووڕشیگ وه‌به‌رهاوردن له‌ى وڵاته به‌رپا بكریه‌ید تا له حاڵه‌ت هه‌ڵئاوسان یا ((ته‌زه‌خوم)) و بیكارى كه‌مه‌و بكریه‌ید".
داینى ئاماژه‌یش وه‌وه‌دا ك :" ملله‌ت عیراق بویه‌سه ملله‌تیگ خه‌رجكه‌ر یا ((مستهلك)) نه‌ك ملله‌تیگ به‌رهه‌مدار و ئیمه‌یش هه‌وڵ ده‌یمن وه‌ڕیگه‌ى وه‌به‌رهاوردن بكه‌یمنه‌ى ملله‌تیگ به‌رهه‌مدار، و له‌یرایشه بایه‌ته پسپۆر عیراقى ئاماده بكه‌یمن له خاتر داناین نه‌خشه‌و پلانیگ ئه‌را له‌ناوبردن بیكارى و هه‌ڵئاوسان نه‌ك وه‌ڕیگه‌ى دابینكردن نمره‌یل فه‌رمانبه‌رى، وه‌لى وه ڕیگه‌ى وه‌به‌رهاوردن و هانداین كه‌رته‌یل جیاجیا. وه‌ڕاسییش هه‌ردوگ باوه‌ت بیكارى و هه‌ڵئاوسان تاوتوێ یا مناقشه كریا له ئه‌نجوومه‌ن نوێنه‌ره‌یل، وه‌لى تا ئیسه نه‌ڕه‌سینه‌سه چاره‌سه‌ره‌یل ئه‌رێنى یا ئیجابییگ له‌ى باوه‌ته".
له‌لاى خوه‌یه‌و نوێنه‌ر عه‌مار توعمه له په‌یوه‌ندییگى وه‌ل ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق له باوه‌ت مامه‌ڵه‌تكردن په‌رله‌مان وه‌ل مه‌سه‌له‌ى بودجه ئاماژه وه‌وه‌دا ك:" لوجنه‌یگ وه‌ختى له ئه‌نجوومه‌ن نوێنه‌ره‌یل له لایه‌ن ده‌سته‌ى سه‌رۆكایه‌تى دامه‌رزیا ئه‌را له‌یه‌كه‌وداین ورده‌كارى بودجه‌ى گشتى، چوینكه هیمان دامه‌زرانن لوجنه‌یل په‌رله‌مانى تا ئیسه ته‌واو نه‌ویه، و ئى مه‌سه‌له‌یشه خریا كارنامه‌ى نیشتن هاتى ئه‌را ئه‌نجامداین یه‌كم خوه‌نستنى".
توعمه زیاتریش وت:"وه‌گووره‌ى ده‌ستوور، په‌رله‌مان ها وه‌ده‌س خوه‌ى له بودجه هه‌واڵه‌كردن یا مناقله و كه‌مه‌و كردن بكه‌ید، وه‌لى داواكردن زیایكردن بودجه بایه‌سه حكوومه‌ت وه ئى جووره پیشنیاریگ ڕازى بوود".
له‌باوه‌ت ئه‌و به‌رنامه ك ئه‌و فراكسیۆنه‌یله په‌یڕه‌ویى كه‌ن ك ئه‌رك دامه‌زرانن حكوومه‌ت دریاسه پیان و چه‌واشه‌كارى ئه‌وه‌گ له بودجه‌ى گشتى هاتیه وه‌ل به‌رنامه‌یل هه‌ڵوژاردنیانه‌و عه‌مار توعمه ئویشى:"باوه‌ڕكه‌م ك جه‌ختكردن له‌بان دابین كردن سه‌رچاوه‌یل زندگانى ئه‌را هاووڵاتیه‌یل ودابین كردن ده‌رفه‌ت كار، ئه‌رك سه‌رشانیانه له ده‌ستوور، ئه‌وه‌یشه له‌هویره‌و نیه‌وه‌یمن ك له‌قى یا ((خلل))یگ هاله وه‌ڕیه‌وبردن بودجه و وه‌شوونكه‌فتن جیوه‌جیكردن پرۆژه‌یل وه‌به‌رهاوردن".
پسپۆر له بوار ئابوورى باسم جمیل له لاى خوه‌یه‌و له قسه‌گانى ئه‌را ماڵپه‌ڕ شه‌فه‌ق ئویشى:"حكوومه‌ته‌یل یه‌ك له‌شوون یه‌ك كه‌فتنه كێشه و گیژاوه‌یلیگ فره، له ئاكام گه‌نى وه‌كارهاوردن داهاته‌یل دارایى و هه‌ڵئاوسان یا ((ته‌زه‌خوم)) بودجه‌ى وه‌كارخستن یا ((تشغیلى)) ك كه‌فته ته‌نگه‌وه‌رى، چوینكه بودجه‌ى وه‌كارخستن پیكهاتیه له مووچه یا معاش فره‌یگ و زیاى بوین فره‌یگ له شماره‌ى فه‌رمانبه‌ره‌یل له فه‌رمانگه‌یل ده‌وڵه‌ت ك هه‌وه‌جه‌یان ها سووكه‌وكردن یا ((ترشیق))، له‌هه‌مان وه‌ختیش بایه‌ته حكوومه‌ت نیمه‌ى بودجه‌گه ته‌رخان بكه‌ید ئه‌را وه‌به‌رهاوردن".
باسم جمیل زیاتریش ئویشى:" ده‌رفه‌ته‌یل وه‌به‌رهاوردن له‌بان ئه‌وه كار كه‌ن ك پرۆژه‌یل نوویگ و ده‌رفه‌ته‌یل نوویگ ئه‌را كاركردن په‌یا بكه‌ن و ژیرخانه‌یل دوباره ئاوه‌دانه‌و بكه‌ن و زوورمى كێشه و گیروگرفته‌یل ئابوورى چاره‌سه‌ر بكه‌ن ك تویش حكوومه‌ت هاتیه له بیكارى و قه‌یران خزمه‌تگوزارى و قه‌یران نیشته‌جابوین و قه‌یران كاره‌با و ته‌گه‌ره‌یلیگتر، له‌وه‌ر ئه‌وه فره‌گرنگه كووتایى وه‌ى حاڵه‌ت گه‌نه باریه‌ید ك گشت ساڵیگ بودجه‌گه و زیاتریش له بودجه‌گه خوه‌ید و به‌شى نیه‌كه‌ید".
باسم جمیل جه‌خت له بان ئه‌وه‌یشه كه‌ید ك:" مه‌نین واقع ئابوورى عیراق وه‌ى جووره وه‌بى ستراتیجیه‌ت ئابوورى ئاشكرایگ و بى پلانداناین و وه‌بى هاوردن ته‌كنۆكراته‌یل خاوه‌ت پیشه ئه‌را وه‌ڕیه‌وبردن ئابوورى و وه‌رگردن پۆسته‌یل وه‌زارى و دویره‌و كه‌فتن له به‌شبه‌شه‌وكردن یا ((محاصصه))، ئى ئابووریه په‌كى كه‌فید و هویچ په‌ره‌وه‌پیداین ئابوورییگ وه‌چه‌و نیه‌وینیمن، له هه‌مان وه‌خت بایه‌ته ئابوورى عیراق سه‌رچاوه‌گانى هه‌مه‌جووره‌و بكریه‌ید تا بڕه‌سیده هه‌وه‌جه‌یل په‌ره‌سه‌ندن و نه‌شونماى كوومه‌ڵایه‌تى".