مه‌ده‌نی ئه‌مريكايی دا ك تواس (٢٨٩) كه‌س له (ئه‌مسته‌ردام)ه‌وه جيواز بكا ئه‌را (ديترۆيت) ، وه‌لی هه‌وڵه‌گه‌ی سه‌رنه‌گرت ، چوينكه ئه‌و چه‌ك و تفاقه ك له‌خوه‌ی به‌ساويگه‌ی نه‌ته‌قيه‌وه .
سه‌رووك ئه‌مريكا ( ئۆباما ) له وتاريگی گشت ئه‌و كه‌موكوڕيه‌يل ئه‌منيه خسته بان شان خوه‌ی ك دام و ده‌زگايه‌يل ئه‌و وڵاته نه‌تويه‌نستنه له‌وه‌خت خوه‌ی (عومه‌ر فارووق) ده‌سگير بكه‌ن . ئۆباما هه‌مان ئاواز (لحن) جۆرج بۆش دوباره‌وه كردگه‌و ئويشيگ : ئيمه هايم له‌جه‌نگ وه‌ل ريكخرياگ قاعيده‌يا ، وه‌ك دوباره‌كردنه‌وه‌ی قسه‌يل بۆش ، وه‌لی وه‌شيوه‌يگ تر ، يه‌يش له‌وه‌ختيگه ك جه‌نگ له‌ئه‌فغانستان وه‌رده‌وامه‌و پاكستان خه‌ريكه وه‌ته‌واوی له‌جه‌نگ تاڵيبانه‌يله‌وه گليه‌يگ ، ئيسه‌يش له نيمچه دويرگه يا جه‌زيره‌ی عه‌ره‌بی له يه‌مه‌ن ،ريكخرياگ قاعيده به‌ره يا جه‌بهه‌يگ جه‌نگ تازه واز كردگه ك مه‌ترسی ئه‌وه كريه‌يگ ئارامی گشت ئه‌و ناوچه بشيونيگ ، يه‌يش بووگه سه‌به‌ب ئه‌وه‌ك ئه‌مريكا له چه‌نه‌ها لاوه له‌جه‌نگ بگليه‌يگ ك ئه‌نجامه‌گه‌ی ئاشكرا نيه ، وه‌تايبه‌ت گه‌ره‌نتی هويچ سه‌ركه‌فتنيگ نه‌يريگ و دوير نيه ئه‌مريكا له‌و جه‌نگه‌يله دوچار هه‌مان شكه‌ست سۆڤێت بووگه‌وه ك له‌كووتايی ساڵه‌يل هه‌يشتای سه‌ده‌ی گوزه‌يشت له ئه‌فغانستان تويشی هات .
بڕيار كلكردن هيز زياتر له‌لايه‌ن ئه‌مريكاوه ئه‌را ئه‌فغانستان نيشانه‌ی ئه‌وه‌سه ك ته‌رازوی جه‌نگ له به‌رژه‌وه‌نديان نيه ، يه‌يش بيجگه ئه‌وه‌ك حكوومه‌ته‌گه‌ی كارزايی يه‌كيگه له گه‌ناتترين حكوومه‌ته‌يل دونيا له‌وه‌ختيگ ك ناتۆ و نه‌ته‌وه‌يل يه‌كگرتگ چه‌وديری وه‌زع ئه‌منی ئه‌و وڵاته كه‌ن . له عراقيش دوينيم چوين ئه‌و ديموكراتيه ك ئه‌مريكا قه‌وڵ داويگ له‌ی وڵاته‌وه په‌خشی له‌بان باقی وڵاته‌يل رووژهه‌ڵات ناوڕاس بكه‌يگ ، ئه‌ويش خه‌ريكه وه‌ته‌واوی شكه‌ست تيه‌ريگ . وه‌نا له‌هويچ وڵاتيگ نه‌ويه هه‌ر له‌هويچ په‌تی شماره‌ی مه‌ردم شاره‌يل دوقات زيای كردويگ ، وه‌ل ئه‌وه‌يشا گه‌ناته‌كاری دارايی و سياسی له‌و ناوچه‌يله ك ئه‌مريكا حاكمه له‌تيان تا تيه‌يگ فراوانتره‌و بووگ .
به‌عزيگ سه‌رچه‌وه باس له‌وه كه‌ن ك ئه‌مريكا ئه‌را خود رزگاركردن له‌و ته‌نگه‌وه‌ريه خه‌ريكه ژير وه‌ژير وه‌ل به‌عسيه‌يلا دانيشتن ئه‌نجام ده‌يگ و له‌ئه‌فغانستانيش خوازيار ئه‌وه‌سه ك كارزايی وه‌ل تاڵيبانه‌يلا بكه‌فيگه گفتوگوو ، تاڵيبانه‌يليش گشت دانيشتنيگ ره‌ته‌و كه‌ن ، چوينكه ئه‌وان ئويشن كارزايی پياويگ هه‌ڵقه له‌گووش ئه‌مريكاسه‌و هويچ تر . وه‌ل ئه‌وه‌يشا گه‌وراترين كيشه ك روی وه روی ئه‌فغانستان و عراق بويه‌سه‌وه ، گه‌ناته‌كاريه ، ك وه‌ك ميكرۆبيگ كه‌فته‌سه گشت لاشه‌ی سستم سياسی ئی وڵاته‌يله‌و ئه‌گه‌ر بايگ و نه‌ڕه‌سنه خوه‌يانا ، ئه‌وه له‌جموجويل خه‌يگه‌يان و شكه‌ست تيه‌رن . ئمجا مامۆستايگ قوناغ ئاماده‌يی يا ئعدادی له‌ئه‌فغانستان ئه‌را رووژنامه‌يگ باس كه‌يگ و ئويشيگ : له‌هه‌ڵوژاردن ساڵ ٢٠٠٤ ، مه‌ردم وه ده‌ولَ و زوڕناوه پيشوازی له ديموكراتی و ئه‌و پويله كرديان ك له‌ده‌يشته‌وه هات و له‌خوه‌مانا وڵاته‌گه‌مان كه‌فيگه بان پای خوه‌ی ، وه‌لی ئه‌وه‌سه له‌ی هه‌ڵوژاردن دوياخره مه‌ردم فره كه‌ميگ به‌شداری كردن ، چوينكه پياگه‌يل حكوومه‌ت هه‌رچی پويل ئی وڵاته‌سه نانه‌سه‌ی گيرفان .
ئه‌مريكا له‌ی جه‌نگه‌يله سه‌رنيه‌كه‌فيگ ، چوينكه ئه‌وان هويچ وه‌ختيگ مه‌به‌سيان ئه‌وه نه‌ويه‌و نيه رووژهه‌ڵات ناوڕاس ديموكراتی وه‌خوه‌يه‌وه بوينيگ جوير ئه‌وه‌ك له رووژئاوا باوه ، چوينگه وه‌ختيگ ديموكراتی بووگ دی مه‌ردم زياتر وه‌خت هويره‌وكردن ديرن و هه‌روه‌ختيگيش ئی چشته داشتن دی زياتر ره‌سنه‌وه ك هه‌قه‌يليان چ وه‌ك تاك چ وه‌ك نه‌ته‌وه چه‌س ، ئه‌و وه‌ختيشه مه‌ردم وه ئاسانی رازی نيه‌ون خه‌ير وبه‌ير وڵاته‌گه‌يان وه‌تاڵان بچووگ .