نه‌فسیه‌ته‌یل نزم تا دویه‌كه نه‌گه‌ردنه شوونى له‌وه‌ر خاتر جى وه‌جیكردنى ده‌رهه‌ق وه‌پیكهاته‌یگ كورد له‌ملله‌ت عراق و له‌ژیر ناوه‌یل ته‌به‌عى ك كووچوه‌پیكردن زووره‌ملى سه‌ده‌ها هه‌زار له كورده‌یل فه‌یلى له‌لى كه‌فته‌وه‌و گشت ماڵ و موڵكیان زه‌فتكریاو بیجگه ده‌سگیركردن و زندانیكردن هه‌زاره‌ها له جایه‌ڵ جوانه‌یلیان و دویاخریش له‌شوون چه‌نه‌ها ساڵ زندانى كوشیان وه دڕنده‌ترین كاره‌سات له‌تاریخ ئنسانیه‌ت . ئمجا ئه‌وه‌ك هاته بان ئى شه‌ریحه‌ى خه‌باتكه‌ره له‌ملله‌ت كوردمان جویر به‌دبه‌ختى و ماڵویرانى وه سه‌به‌ب ئه‌و ریشگ قویله‌وه بویه ك له‌ناو جموجویل نیشتمانى و ده‌ور به‌رزى له راپه‌ڕین و شووڕشه‌یل نیشتمانى داشته‌سه‌ى شان وه‌شان مه‌ردمان تر ملله‌ت عراق .
گشت كاولكارى و مه‌ویسییگ له‌ژیر مه‌هانه‌ى بى بنه‌ما ره‌سیه ئى چین زوڵملیكریاگه ، له‌وانه‌یش وه‌رنه‌گرتن (شایه‌ت جنسیه) ك هه‌رچه‌نى باوگ باپیره‌یلیانیش له‌بان ئى خاكه ژیانه وه‌دریژایى سه‌ده‌یل دویر ودریژیگ . رژیم وه‌رین ك زوڵم فره‌یگ له‌ملله‌ت عراق كرد ، ئنتقام فره‌یگ له كورده‌یل فه‌یلى كرد ، ئه‌ویش له‌وه‌ر ئه‌وه‌ك به‌شدارى كارا یا فعالیگ داشتنه له‌شووڕش و خوینیان تیكڵاى خوین ڕوڵه‌یل كوردستان بوى له شووڕشه‌یل كورد . ئیسه‌یش دویاى نه‌مه‌ندن دكتاتۆر خوه‌ر تازه‌یگ هه‌ڵهات له‌بان عراق ك ئازادى وه‌ل خوه‌یا هاورد ئه‌را وڵاتیگ ك گشت ئازادییگ له‌تى گوم بوى وه دریژى سه‌ده‌یل فره‌یگ ، وه‌لى ئه‌وه‌ك ئیسه كه‌فیگه وه‌رچه‌و ، ئه‌وه‌سه ك پیاگه‌یل و یه‌تیمه‌یل رژیم وه‌رین وه روخساریگ تره‌وه هاتنه‌سه‌وه‌و له‌ژیر ناوه‌یل و دروشم یا شعار تازه‌و به‌عزیگ له‌وانه‌یش له‌لایه‌ن قه‌واره‌و حزبه‌یله‌وه پشتگیرى له‌لیان كریه‌یگ . ئیسه ئیمه قسه‌و باوه‌ته‌یلیگ ژنه‌فیم ك هویچ وه‌ختیگ ناته‌سه گووشمان ، ك ئه‌ویش گه‌ردیگه شوون ئه‌وه‌ك فه‌یلیه‌یل له‌كورد داوڕیگ و بنه‌ڕه‌تیان بووه‌یگه‌وه ئه‌را بان فارسه‌یل ، یا وه‌سه‌به‌ب سفه‌ت مه‌زه‌وه‌گه‌یان توان كاریگه‌رى خراو بكه‌نه بان ئى چین زوڵم له‌لیكریاگه ، ئمجا گشت دعایه‌و قسه‌وباسه‌یله له‌وه‌رخاتر ئه‌وه‌سه ناكووكى بخه‌نه ناونى روڵه‌یل كورد ، ك بیگومان سیاسه‌ته‌یل ئاگرینیگ ها له‌پشت ئى مه‌سه‌له تا ئى چینه له‌كورده‌یل فه‌یلى وه كزى بوینن و له‌هه‌مان وه‌خت ستراتیجیه‌ت ئاشكراو نائاشكراى لایه‌نه‌یل هه‌رێمى و ناوده‌وڵه‌تیه‌وه ها له‌پشتیه‌وه . بیگومان راسییگ هه‌س له‌بان ئه‌وانه‌ك له‌ئاو لیخن خه‌ریك راوكردنن و خوه‌یان خاس زانن ك ئى چین گرینگ یاموهمه له‌ملله‌ت عراق كوردن و عراقیین . شوون جوگرافى فه‌یلیه‌یل ئه‌و ناوچه‌یله‌سه ك كه‌فتنه‌سه رووژهه‌ڵات دجله تا هه‌ردوگ دیم زه‌نجیره جه‌وه‌ڵ زاگرۆس هه‌ر له‌هه‌زاره‌ها ساڵه‌وه تائیسه‌و ده‌ور فره‌یگیش داشتنه له‌و ژیار یا حزاره‌یله ك له‌ناوچه‌گه سه‌رهه‌ڵدا ، وه‌ل ئه‌وه‌یشا موهمترین به‌ڵگه‌یگیش له‌بان كوردبوینیان زوان و رووشنهویرى و كلتوور نه‌ته‌وه‌ییه ، وه‌ل ئه‌وه‌یشا كویه‌نترین نویسریاگ كوردى ك وجوود دیریگ تاریخى چووگه‌وه ئه‌را زیاتر له هه‌زار ساڵ ك ئه‌ویش چوارینه‌یل (بابا تاهر هه‌مه‌دانى)ه ، بیجگه ئه‌وه‌یش ناوچه‌یان له‌ڕوى جزوگرافیه‌وه جیاس له‌ناوچه‌یل فارسى له‌ئیران و گشتمان زانیم ك كوومه‌ڵگاى ئیرانى پیكهاتگه له نه‌ته‌وه‌یل جووراوجوور وه‌ك فارس – كورد – عه‌ره‌ب – به‌لوج – تورك ، وه‌ل ئه‌وه‌یشا هه‌ر نه‌ته‌وه‌یگ له‌ى نه‌ته‌وه‌یله تایبه‌تمه‌ندى خوه‌ى دیریگ و خاوه‌ن چشته‌یل تارخى خوه‌یه‌و هویچ وه‌ختیگ نیه‌وگ له‌ناو نه‌ته‌وه‌ى فارسى بتاویه‌نه‌وه ، ئمجا ئایا بووگ بویشیم عه‌ره‌بسانه‌یل فارسن ؟
كورد ته‌نیا یه‌ك نه‌ته‌وه‌س ك هه‌رچه‌نى شیوه‌زاوان جیاوازیش داشتووگ ، چوینكه جیاوازى شیوه‌زوان نیه‌ڕه‌سیگه راده‌ى جیاوزى ناونى كوردبوین ، یه‌یش حاڵه‌تیگ ئاسایى و سروشتیه جویر ئه‌وه‌ك گشت ده‌وڵه‌ته‌یل جه‌هان چه‌نه‌ها شیوه‌زوان جووراو جوور دیرن .
به‌ڵگه‌یل تر له‌بان كوردبوین ئى چینه ، ئه‌وه‌سه ك هه‌رچه‌نى ده‌سڵات دكتاتۆرى دویریانه‌وخست وه‌ره‌و ئیران ، وه‌لى ئه‌وان هه‌ر مقه‌یه‌تى له زوانه‌گه‌ى خوه‌یان كردن بیجگه له‌زوان عه‌ره‌بییش ك زوان برایه‌یل عه‌ره‌بیانه له‌عراق ، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش دوینم له‌وه‌خت هاتنه‌وه‌یان ئه‌را عراق هه‌ردوگ زوان كوردى و عه‌ره‌بى فه‌رامووش نه‌كردنه‌و ته‌نانه‌ت مناڵه‌یلیانیش ك له‌ئیران له‌دایگ بوینه وه‌كوردى قسه كه‌ن ، یه‌یش مه‌عناى ئه‌وه‌سه ك فه‌خرو شانازى وه‌نه‌ته‌وه‌و زوانه‌گه‌ى خوه‌یان كه‌ن . دى ئه‌وانه‌ك ئویشن فه‌یلیه‌یل فارسن با فكره‌ى شۆڤێنى لاوه‌ن و لاپه‌ڕه‌ى تاریخ و خه‌بات ملله‌ت عراق بزانن دژ وه‌گشت رژیمیگ دكتاتۆرى .