شەفەق نیوزـ وەدویاچن
لە تویژینەوە پزیشكیگ دەرچگە، گوڵ شەقایق توەنێد جویر چارەسەریگ بوود ئەرا بیماری مەلاریا، کە یەکیگە لە بیماریە بڵاوەیلەی وڵاتەیل کڕ کەمەرەیی و نیمە کەمەرەیی زەویی.
تۊیژینەوەی نوویگ وەهاوبەشی لە ناوەن زانکۆیەیل ئەڵمانیا، هیندستان و ئەسیوپیا ئەنجامدریا، دەرچگە، گوڵ شەقایق توەنێد بوودە چارەسەر ئەرا بیماری مەلاریا، وەگەرد ئەوەگ کە زانایەیل نەرەسینەسە هویردەکاری ئەوەگ کە کام لە پێکهاتە ناو گوڵەگە چارەسەرەگە ئەڵگردیە و کاریگەریی لەبان بەکتریای بیماریەگە دروسکەێد.
تۊژەرەیل لە تۊیژینەوەیلیان چارەسەرەیل مەلاریا و گوڵ شەقایق وەکارهاوردنە ئەرا شمارەیگ مویش دویای ئەوەگ تویشکریان وە بەکتریای مەلاریا، وە جویریگ، بەشیگ لە مویشەیلە چارەسەر کلۆرۆکین ئەرایان وەکارهاوریا، ک چارەسەر کاریگەریگە لەبان مەلاریا، بەشیگتریان گوڵ شەقایق ئەرایان وەکارهاوردن.
لە ئەنجامەیل دەرچگە ئەو مویشەیلە گوڵەگە ئەرایان وەکارهاتیە کێشیان کەمتر داوەزیە و کەمتر پلەی گەرمیی لەشیان بەرزەوبویە، نیشانەیلتر بیماریەگە زیاتر جێگیر مەننە وەچەو ئەوانەگتر، کە وەرەو بەدتربوین چگنە.