شەفەق نیوز - وەدویاچگن
ئارەزومەنەیل فەلەکناسی چەوەڕی، سوو یەکشەممە کەن کە خۆرگیرانیگ بەشەکی ناوازە بوود، لە رویداویگ فەلەکی دەگمەن، کە ەڵ "خۆرگیران یەکسانبوین" ناسیاس، کە لە نیمەی باشوور دیارە.
ئەشرەف تادرۆس، مامووستای فەلەکناسی لە پەیمانگای نیشتمانی توێژینەوەی فەلەکناسی لە میسر ئاشکرا کرد کە دیاردەی خۆرگیران بەشەکی دووپات کەێد کە مانگگیران تەنیا وەختیگ بوود کە مانگ پڕ بوود، خۆرگیرانیش تەنیا وەختیگ بوود کە مانگ نووە.
تادرۆس وتیش: خۆرگیران بەشەکی نزیکەی دوو هەفتە دویای مانگگیران تەواو بوود، هەناێ مانگ نووەو بوود.
پرۆفیسۆر فەلەکناسی لە پەیمانگای نیشتمانی توێژینەوەی فەلەکناسی وتیش: ئی مانگگیرانە تەنیا لە بەش باشوور دیارە، لەناویان باشوور ئوسترالیا و زەریای هێمن و ئەنتارکتیکا.
وتیش: توانریەێد له خۆرگیران و مانگگیران دیاری سەرەتا کۆتایی مانگەیل زایینی یا هیجری بکریەێد، و وەپەی ئی دیاردەیلە وە ئاشکرا جویلەی مانگ وەدەور زەویەو و جویلەی وەدەور خۆردەو دەرخەێد.
لە هەژمار تایبەت خوەی لە فەیسبووک وت: مانگ گیران لە وەختیگ وەرانوەری بوود، واتە لە ناوڕاس مانگی کووچی وەختیگ مانگ پڕ بوود و لە یەکیگ لە گریەیل بەرزەوبوین یا داوەزیان یا نزیکە کە لە ئەنجام یەکتربڕین تەختەی خولگەی مانگ وەگەرد تەختەی خولگەی خۆر (زۆدیاک) دروس بوود. لەی جویرە زەوی لە ناوەین خۆر و مانگە، لەبان کڕ یەکگردن یا لە نزیکەو، ئەو کڕە ناوەندەیل زەوی و خۆر ەەیەکەو بەسێدەو.
ئاشکرا کرد کە خۆرگیران وەختیگ بوود کە سای مانگ بکەفێدە بان زەوی و لە رووژ رویدەێد، لە وەختیگ مانگگیران وەختیگ بوود کە سای زەوی بکەفێدە بان مانگ و لە شەو رویدەێد.
"خۆرگیران (چ بڕ گشتی، بەشەکی، یا بازنەیی) تەنیا وەختیگ بوود کە مانگ نووە، واتە وەختیگ مانگ بکەفێدە ناوەین خۆر و زەوی (وەجویریگ سای مانگ کەفێدە بان زەوی)، مانگگیرانیش تەنیا وەختیگ بوود کە مانگ پڕە، واتە وەختیگ زەوی کەفێدە ناوەین خۆر و مانگ (وەجویریگ سای زەوی کەفێدە بان مانگ)."
مانگگیرانەگە لە نیوزلەندا و زەریای هێمن و ئەنتارکتیکا وەدی کریەێد. لە لوتکە، مانگگیران بەشەکی نزیکەی ٨٥.٥% دیسک خۆر گرێدەو.
مانگگیران بەشەکی نزیکەی چوار ساعەت و بیست و چوار خولەک لە سەرەتاوە تا کۆتایی وەپی چوود، و لە میسر دیار نیەێد.
دیاردەی ٢١ ئەیلول بوودە دویەم و کۆتا خۆرگیران ساڵ ٢٠٢٥، مەزەنە کریەێد فرەترین خۆرگیران لە زەریای باشوور ناوەین نیوزلەندا و ئەنتارکتیکا بڕەسێدە ٨٠%، و لە نیمچە دورگەی جەمسەر باشوور وەرجە خۆرئاوابوین تەنیا ١٢% خۆرگیران بەشەکی وەخوەی بوینێد.