شەفەق نیوز/ لە وەخت تەقیان کەمبری وەرجە ٥٣٨،٨ مەلیۆن ساڵی ئەو وەختە ک لەناوی بڕیگ لە چینەیل ئاژەڵی دروس کریان، ٥ فەوتیان هیشت هەمەڕەنگی بایۆلۆژی ئەرا گشت زنیوەرەیل کەمەو بوود.

توێژینەرەیلیگ لە ئەمریکا ئاشکرای بەڵگەی فەوتانی وەرجە ٥٥٠ مەلیۆن ساڵ کردن، ک ئەو سەردەمە وەناو Ediacaran ناسریەێد.

هەرچەن زەریایلە پڕ لە بڕیگ لە ئاژەڵ بوینە، جویر ئیسفەنج و قەندیل دەریا، فرە لە ژیان ئەو ماوەی زویە لە میژوو بایۆلۆژی ئەرا ئیمە ئەڵاجەوی بویە.

سکۆت ئیڤانز زانای زینەوەر کۆن لە زانکۆی فەرجینیا تیک و هاوڕیەیلی بەیاننامەیەی لە شوین ئاژەڵەیل ئیسفەنجی لە گشت شوینەیل جەهان گردەو کردن ک چوودەو ئەرا سەردەم ئیدیاکاران.

ئاشکرا کرد ک ئەو ئاڵشتبوین ناکاویە لە هەمەڕەنگی بایۆلۆژی جارانیە تەنیا نموونە بوینە.

جوینکە بەشە خاوەیل لەش وەزوی پرتکیەن، توێژینەرەیل کەفتنە گومانیگ لە ئاشکراکردن ئەو ئاڵشتبوینە لە سەردەم  Ediacaran.

باوجی لیست جیماگەیل ئاژەڵی جەهانی نشان دەێد ک زیایبوین لە هەمەڕەنگی بایۆلۆژی ناوبەین سەردەمیل زوی و ناوڕاس لە Ediacaran  هەس، ک وەناو   Avalonناسریاگە، (٥٧٥ تا ٥٦٠ مەلیۆن ساڵ) و سەردەمەیل دەریای چەرمگ (٥٦٠ تا ٥٤٠ مەلیۆن ساڵ گوزەشتە).

تیمەگە لەناو کاغەزەگەی نویسان: جیاوزی فرەیگ لە شیوەی لەوەڕ و ڕەفتار و چین ژینگەیی و ئەوپەڕ قەوارەی لەش لەناوبەین بڕەیل ئەمازۆن و دەریای چەرمگ پەیا کردیمن.

دیاری کرد ک لەناوبەین ئەو دوو سەردەمە شمارەیگ گەورەتر لەو ئاژەڵەیل بویچگترە هاتنەدەر ک مایکرۆب لەوەڕن و لەژیر دەریا باو بوین.

تیمەگە نویسان: داوەزین هەمەڕەنگی بەڵگەی فەوتیانە، ک ریژەی سەدی چینە فەوتیایەیل بەراوردی وەگەرد ئەوانە کریەێد ک خاوەیل دەریایی لەماوەی فەوتانیان زیان داشتن.

بڕیگ لە ئاژەڵەیل دەریای چەرمگ ک لە فەوتیان قورتار بوین و تا ماوەیگ وەزنی مەنن، ئەوانە زینەوەر گەپ بوینە، لە ئاست بەرزیگ لە ئاوەگە، و خوەیان وەگەرد داوەزین ئاست ئۆکسجین زەریا گونجاننە.