شەفەق نیوز/ توێژەر و شارەزای شوینەوارناسی، کۆفان ئیحسان، لە بەش دێرینەیل پارێزگای دهۆک، ئمڕوو شەممە، دووپاتکرد کە شار ئامادییە لە باکوور پارێزگای دهۆک، ١٣ شوین ئاسەواری گرنگ لەخوەیگرێد کە میژوویان چوودەو ئەرا سەردەمە میژووییە جیاوازەیل. وتیش: گشت ئەو شوینەیلە وە فەرمی لە لیست ئاسەوارە میژووییە پەسەنکریاگەیل عراق توومار کریانە، یەیش گرنگی گەورەی ئی شارە لە نەخشەی میراتی نیشتمانی دەرخەێد.
ئیحسان ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: ئامادییە لە توومارە میژووییەیل هاتگە کە میژووەگەی ئەرا سەدەی نۆیەم وەرجە زایین گلەو خوەێد، هەناێ پاشای ئاشووری ئەداد-نیراری دویەم وە "کوڕ-ئامەد" ناسیاس، یەیش نشانەس ئەرا رەگ و ریشەی قویل کولتوور شارەگە و پەیوەندییەگەی وە شانشینییە کویەنەیل کە حوکمڕانی میزۆپۆتامیا کردنە.
لە دیارترین ئاسەواریەیل شار ئامادییە، وەقسەی ئیحسان، شوین "کۆرا سێریجی"ە، کە ئاسەواریەیلیگ هاناوی کە میژووەگەیان چوودەو ئەرا قۆناغە جیاوازەیل میژوو. بیجگە لەوەیش دەروازەی ئامادیە یەکیگە لە نموونە دیارەیل تەلارسازی سەرەتایی مەسیحییەیل، کە پەیکەر هاناوی میژووەگەی چوودەو ئەرا سەردەم فارسی کویەن. شارەگە دەروازەی "زیبار"یش دیرێد، کە بەشیگە لەو میراتە تەلارسازییە کە ئی ناوچە جیاواز کەێد.
کۆفان ئیحسان لە قسەیلی وتیش: ئامادییە لە سەردەم ئیسلامی خوەشگوزەرانییگ گەورە وەخوەی دیە، کە شارەگە شوین بڕیگ ئاسەواریە میژووییان چوودەو ئەرا ئەو سەردەمەیلە، دیارترینیان مەکتەو ئایینی (قبهان) کە لە سەردەم خوەی ناوەندیگ زانستی گرنگ بویە، بیجگە لە مزگەفت گەورەی ئامادییە، کە رەنگدانەوەی شیواز تەلارسازی ئیسلامییە لە کویەی بەرز، و لەگەڵ قەور ئەستەڵە، و قەڵای ئامادییە و شمارەیگ قەڵا کە لە سەردەم شێخ تەها نەقشەبەندی دروس کریانە، کە تا ئمڕوویش سان میژوویی خوەیان دیرن.
شارگە کەنیسەی "خەزانی" دیرێد کە تایبەتە وە باوەڕ یەهود، ئی شوینەیلە چنەو ئەرا سەردەم میرنشین "بادینان"، کە لە ناوەین سەدەی سیانزهەم تا نۆزدەهەم زایینیە، نشانەس ئەرا ئەو فرەچەشنی ئایینی و کولتوورییە کە شارەگە وڵ درویژایی سەدەیل لە باوەشی گردگە.
ئیحسان لە کۆتایی قسەیلی دووپات لەوە کرد کە شار ئامادییە یەکیگە لە شارە مبژووییە دیارەیل عراق، کە کەفێدە بەرزی ٩١٢ مەتر لە ئاست دەریا، و شوینیگ جوگرافیای ناوازە دیرێد، کە کەفێدە بان سان گەپیگ کە وە دووڵ و کویە دەورە دریاس، یەیش وەرگری سروشتی و گرنگییگ ستراتیژی و جوانکاری وەپی پەخشیە.