شەفەق نیوز/ لە یاد 33 ساڵەی یەکەم هەڵوژاردن پەرلەمان کوردستان کە لە ساڵ 1992 لە هەرێم کوردستان وەڕیەو چگ، هەرێم پیشکەفتن وەرچەویگ لە بەشداری ژنان لە دەسەڵات یاسادانان وەخوەی دوینێد، دویای ئەوەگ تەنیا شەش پەرلەمانتار ژن لە خولی یەکەم، ئیرنگە بڕ گشتییان لە ماوەی شەش خول یەک لە دویای یەک رەسیەسە ١٧٨ پەرلەمانتار و ماوەی ٣٣ ساڵە نوێنەرایەتی گەل کورد کەن.

ئی ئاڵشتکاریە رەنگدانەوەی میژوو دویرودرویژیگ و خەبات سیاسی و کۆمەڵایەتییە کە ژنەیلە کورد وەڕییەو دەن، وەگورەی ئەوەگ وەرپرس دەزگای "پەی" ئەرا پەروەردە و گەشەپیدان، سەروەر عەبدولڕەحمان، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز دووپاتی کرد.

وتیش: "لە خول یەکەم پەرلەمان هیچ کورسییگ دیاریکریای ئەرا ژن نەویە، بەشداریی ژنانیش سنووردار بوی وە سەرکەفتن تەنیا شەش نوێنەر ژن کە چواریان لە لیست یەکێتی و دووانیان لە پارتی  بوین، وەرجە ئەوەگ دوو نوێنەر ترەک پارتی بانە ناو دویای کیشانەوەیلیگ لە پەرلەمان، وەیەوە بڕ گشتی شمارەگە رەسیە هەشت ژن".

عەبدولڕەحمان وتیش؛ "ئاڵشتکاری بنەڕەتی لە خول دویەم ساڵ 2005 دەسوەپی کرد، وەگەرد کاراکردن سیستم (کۆتای ژنەیل)، وەگورەی یاسای شمارە (1) ساڵ 1992، کە لەناوی هاتگە نەبایەس ریژەی نوێنەرایەتی ژنەیل لە پەرلەمان لە 30% کەمتر بوود".

ئی هەموارکردنە، وەقسەی عەبدولڕەحمان، راستەوخۆ بەشداربویە لە زیایکردن شمارەی ژنە پەرلەمانتارەیل، کە خولە یەک لە دویای یەکەیل پەرلەمان ئی شمارەیلە توومار کردگە:

    • خول دویەم: ٢٩ ژن

    • خول سێیەم: 44 ژن

   • خول چوارەم: 33 ژن

   • خول پەنجەم: 33 ژن

   • خول شەشەم: 31 ژن

بڕ گشتی ژنەیل لە پەرلەمان هەرێم ١٧٨ ئەندامن، بەڵام ئامارەیل نشان دەن کە ژنە پەرلەمانتارەیل وەگورەی حزبایەتی وەیجویرە بەشەو کریەن:

 • پارت دیموکرات کوردستان: 63 ئەندام ژن

 • یەکێتی نیشتمان کوردستان: ٤٤ ئەندام ژن

   • بزووتنەوەی گۆڕان: ٢٣ ئەندام ژن

 • یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان: ١٣ ئەندام ژن

 • پارتی دادپەروەری: 8 ئەندام ژن

• لیستی ئاشوورییەیل کلدانی سریانی: ٨ ئەندام ژن

 • پێکهاتەی تورکمان: ٦ ئەندام ژن

 • بزووتنەوەی نەوەی نوێ: ٥ ئەندام ژن

 • حزب شیوعی کوردستان: 2 ئەندام ژن

• حزب سۆسیالیست کوردستان: 2 ئەندام ژن

 • بزووتنەوەی هەڵوێست: 2 ئەندام ژن

 • بەرەی گەل: 1 ئەندام ژن

• بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستان: یەک ئەندام ژن 

عەبدولڕەحمان وتیش: "بەرزکردن جێندەری ژنەیل وو سنووردار مینێد"، ئاشکرا کرد "فرە لە لایەنە سیاسییەیل سیستەم کۆتا جویر ئامرازیگ وەکار تیارن ئەرا وازکردن ئاسوو هەڵوژاردنیان، وەبی ئەوەگ رۆڵ راسگانی و کاریگەر لە چوارچبوەی دامەزراوە یاسادانانەیل بیریەێد وە ژنەیل".

لە وەختیگ هەرێم کوردستان ئاهەنگ ئەرا ئی خاڵ گرنگ سیاسییە لە میژوو هاوچەرخ خوەی کەێد، بانگەوازەیل ئەرا فراوانکردن بەشداریی چوینایەتیی ژنەیل، لە دەیشت نوێنەرایەتی شمارەیی، وەرەو بەشداریکردن کاریگەر لە بڕیاردان، و چەسپانن بویین ژن لە ناوەڕۆک کار یاسادانان و سیاسی نووەو بوود.