زورم توێژه‌ره‌يل له بان يه كووكن ك رووژ دروودان، فه‌رهه‌نگ و ره‌سمێگ ئه‌ورووپيه‌و له رووژ يه‌ك نيسان(ئه‌پريل) دروو و پڕپاگه‌نده بڵاو ئه‌كريه‌يد.
له راسييش يه‌ك نيسان رووژ درووكردن جه‌هانى نه‌ويه، به‌ڵكو رووژ ده‌س وه‌پێ كردن دروو بويه، وه‌رجله يه ماوه‌ى درێژ رووژ يه‌ك نيسان له ساڵنامه‌ى خوه‌رئاوا، رووژ سه‌رساڵ تازه بويه‌و سه‌ره‌تاى وه‌رز وه‌هارو كاڵين بويه. ئه‌را يه‌كمين جاريش له فه‌ره‌نسا كار ئه‌را ئه‌ى ساڵنامه كرياس و له ئاهه‌نگه‌يل سه‌رساڵ تازه له 21 مارس ده‌س وه‌پێكردنه‌و له يه‌ك نيسان(ئه‌پڕيل) وه دويايى هاتيه، مه‌ردم دياريه‌يل خوه‌يان وه بوونه‌ى سه‌ر ساڵ تازه دانه‌سه يه‌ك.
وه‌لى له سه‌رده‌م مه‌لك چارلز له ساڵ 1582 زايينى، ئاڵشتكارى وه سه‌ر يا هات و له جى يه‌ك نيسان، كانوون دويم كريا وه سه‌ر ساڵ تازه، وه‌لى يه له لايه‌ن بڕێ له نيشته‌جيه‌يل ره‌ده‌و كريا وه وه‌ليا رويوه‌روى بوين. هه‌ر ئه‌رايه، درووزنه‌يل له لايان ئيچنه‌سه ك له‌و رووژه‌و دروودان ده‌س وه‌پێكرديه‌و دوياتريش له سه‌راسه‌ر جه‌هان بڵاو بويه‌سه‌و. چوينكه له‌و وه‌خته بڕێگ له مه‌ردم له لايان ئيچنه بوى ك يه‌ك نيسان جه‌ژن درووزنه‌يله ئه‌را ساڵ تازه، هه‌ر ئه‌را يه‌يشه له‌و وه‌خته، ئاڵشتوڵشت دروو و دروودان ده‌س وه‌پێكرد.
هنايش سه‌ر ساڵ تازه، ئاڵشتكارى له تێ كريا، ئه‌وانه ك له يه‌ك نيسان(ئه‌پڕيل) ياد سه‌ر ساڵ تازه كردنه‌و، وه پێان وتيان: قوروانيه‌يل ئه‌پڕيل.
به‌ش تر له توێژه‌ره‌يل، ئه‌ى رووژ وه سه‌رده‌م سه‌ده‌يل ناوراس هه‌ڵه‌وگه‌ردنن ك له‌ى رووژه كه‌سه‌يل بێ تاوان و كه‌م عه‌قل زندانى كريانه‌و وه ئه‌ريان نه‌ماز خوه‌نسيايه.
هاوه‌ختيش بڕێ تريش له لايان ئيچنه‌س ك دروو يه‌ك نيسان، په‌يوه‌ندى و ميتۆلۆژى رۆمانيه‌يل ديرێد، وه تايبه‌ت له مه‌ته‌ڵ خوداى سيريز و نه‌وه‌گه‌ى هاتيه. هه‌ر ئيچنه‌يشه بڕێ تريش ئه‌ى رووژ وه ره‌سمێگ هندوستانيه‌يل ره‌سننه‌ى.
وه‌لى رووژ يه‌ك نيسان(ئه‌پڕيل) له لاى بڕێ له وڵاته‌يل ئه‌ورووپايى پيرۆزه، هه‌ر ئه‌را يه‌يشه له‌ى رووژه له باوه‌ت ئايينه‌و له لاى ئيسپانيه‌يل رووژێگ فره پيرۆزه، هه‌ر ئيچنه‌يش له ئه‌ڵمانيا رووژ وه ديهاتن بيسمارك سه‌ركرده‌ى وه ناو بانگ ئه‌ڵمانياس ك رۆڵ گه‌وراى له ئه‌ورێخستن و يه‌كگرتن ئه‌ڵمانيا داشتيه./ش