جه‌ماڵ ندا سلێمان له مه‌قاڵه‌ێگ وه‌ناونيشان(په‌يوه‌نديه‌يل سياسی سهرزهمين مزۆپۆتامياو ئيلام له سه‌رده‌م ئاشۆريه‌يل) له سه‌ر چوی يه‌ك بوين جۆگرافيای ئيلام و مزۆپۆتاميا ئه‌ی چنه نويسێد: له سه‌رده‌م فه‌رمانڕاويی دومين ئمپراتوور ئاشۆريه‌يل(٦١٤ تا٧٤٤ وه‌رجله زايين)، مه‌ردم ئيران له باكوور وه‌ره‌و باشوور ئه‌را ره‌سين وه كويه‌يل به‌ختياری ئه‌يان.
تويه‌نيه‌يد بويشيه‌يد: سنووره‌يل ئيلام وه‌گشتی له باشوور تا چه‌م عه‌ره‌و و دوورگه‌ی فارس وه‌رده‌وامی ديرێدو به‌شێگ له زنجيره كويه‌يل زاگرۆس، سنووره‌يل باكوور دياری كردنه. سهرزهمين ئيلام له خوه‌رهه‌ڵاته‌و وه كويه‌يل به‌ختياری و له خوه‌رئاوايش وه چه‌م كه‌رخه ره‌سێد(كه‌رخه چه‌مێگ ك له كويه‌يل خوه‌رئاوای پشتكو سه‌رچاوه گرێد).
ده‌يشته‌يل هامار ئيلام و عيراق، هه چوی يه‌ك مێژووێگ جئولۆجی(زه‌وی ناسی) دێرن، ههردوگيان هاوه‌خت له خه‌رگ بن چه‌مه‌يل دجله‌و فورات و كه‌رخه‌و كارون وه‌دی هاتنه‌و ههردوگيان يه‌ك مێژوو جۆگرافی چوی يه‌ك دێرن و هويچ جياوازی له باوه‌ت ئاوهه‌وا وه‌ل يه‌كا نه‌ێرن و له باوه‌ت زه‌وی و سه‌ونزه‌و بوينيش هه‌چوی يه‌كن.
به ش دويم سهرزهمين ئيلام، له زه‌ويه‌يلێگه ك تا ناو كويه‌يل خوه‌رهه‌ڵات و باكوور خوه‌رهه‌ڵات ئه‌ی ده‌يشته وه‌رده‌وام دۆن و بڕێگيش هانه سه‌ر ئه‌ی باوه‌ڕه ك بنه‌چه‌ك ئيلاميه‌يل وه ناوچه‌يل كويه‌سان باكوور ده‌يشت ئيلام هه‌ڵه‌وگه‌ردێد.
بڕێگ له مێژوونويسه‌يليش وه يه باوه‌ڕ دێرن ك زووان ئيلاميه‌يل زووانێگ تايبه‌ته وه‌خوه‌يانه‌و ناده‌ی ئه‌ی زووانه وه‌ل زووانه‌يل تره‌كا بوه‌سيه‌ده يه‌كه‌و، ئه‌ی زووان هه‌چوی زووان سۆمری ديار نيه له چ زووانێگ ريشه‌ی خوه‌ی گرتيه.
له نزيكی ناوچه‌ی ده‌ور پارێزگای دياله له عيراق، ئمپراتوور ئاشۆر وه سوپای خوه‌يه وه‌ل هه‌ردوسوپای بابل و ئيلاما رويوه‌روی ئه‌ده‌ی.
ئمپراتوور تويه‌نست له‌ی جه‌نگه سه‌ربكه‌فێدو فره له هێزه‌يل دوژمنه‌يلێ وه ئه‌سيری بگرێد. له ئه‌ی جه‌نگه ٥هه‌زار كه‌س له سوپای ئيلام كوشيان و دويای ئه‌ی رويدايه، ئيلام له مه‌يدان سياسی ناوچه‌گه گومه‌و ئه‌ده‌ی.