رووژ 13، ك مه‌ردمان فريه‌يگ ئه‌و شماره وه نه‌حس زانن رووژ"تير رووژ"، ماناى رووژ ئاساره‌ى "تيشته‌ر" خوداوه‌ند وارانه‌و كورديش هه‌ر له زويه‌و ئه‌و رووژه وه رووژ سروشت و ريزگرتن له سروشت و جه‌شن له‌ناو سروشت زانستگه‌و تائيسه‌يش له كوردستان خوه‌رهه‌ڵات ئه‌و رووژه ك وه‌سيانزه‌وه‌ده‌ر ناسرياگه ئه‌چنه ده‌يشت و ده‌ر و تائيواره نايه‌نه‌و ئه‌را ماڵ.
دوياى حكومه‌ت سه‌فه‌وى و جڵه‌و ده‌سڵاتيان له كوردستان، شماره‌ى 13 جوور شماره‌يگ نه‌حس وه مه‌ردم ناسريا، ئه‌ويش له‌وه‌ر ئه‌وه‌گ ئه‌و جه‌شن كويه‌نه له مه‌ردم كورد و ملله‌ته‌يل تر كوردستان وه‌ناو ئايينه‌و بشيونن.
مێژوو باس له‌وه ئه‌كا، شا جه‌مشيد گشت ساڵێ له‌رووژ سيانزه‌ى نه‌ورووز له ده‌يشتيگ سه‌رسه‌وز خه‌يوه‌تيگ هه‌ڵدێاد و مه‌ردميش وه‌و بوونه‌وه گشت ساڵێ چيانه ده‌ر و دى وه‌و جووريشه رووژ سيانزه‌ى نه‌ورووز بويه نه‌ريتيگ ساڵانه‌و ناسناو وه سيانزه‌وه‌ده‌ر ده‌ركرد.
له مێژوو ملله‌ته‌يل تر ناوچه‌گه‌يش دو جه‌شن تر وجوود داشتگه، ك يه‌كيگيان وه"زگموگ" ناسرياگه‌و سۆمه‌ريه‌يل له سه‌ره‌تاى ساڵ تازه پيرووزى كردنه‌و جه‌شنيگ تر ناوى"ئه‌كيتۆ" بويه ك دوانزه رووژ دريژه كيشاگه‌و جه‌شن ئاشووريه‌يل بويه. ئمجا سيانزه‌وه‌ده‌ر و ئه‌و دو جه‌شنيشه مێژوويان ئه‌چێده‌و ئه‌را فيشتر له 4 ساڵ.
كورد و ملله‌ته‌يل ناو كوردستان له رووژ سيانزه‌وه‌ده‌ر ئه‌را ريزگرتن له تيشته‌ر، خانمه‌خوداوه‌ند واران و پيرووزكردنى ساڵێگ تازه‌ى كشتوكاڵى له‌ناو كويه‌و كووسار و ده‌يشت و ده‌ر له‌و رووژه وه‌جه‌م چيانه ده‌يشت.
مه‌ردم له‌و رووژه له كويه‌و كووساره‌يل گژوگياى جوراوجوور وه‌ل خوه‌يان هاورديانه‌و ئه‌را خواردن و پياوه‌يل و ژنه‌يليش له‌و رووژه خوه‌يان وه وازيه‌يل فۆلكلۆره‌و خه‌ريك كرديان، جوور سوارخاسى و جه‌نگه‌ئاو و گورزكارى و تووپان و سه‌ماو هه‌ڵپه‌ڕگه.
نه‌ريته‌يل سيانزه‌وه‌ده‌ر سه‌رچه‌وه‌يگ چه‌نه‌ها هه‌زار ساڵه ديرێد جوور خه‌نستن و سويركردن ك وه ماناى دويره‌وكردن هوير و فكره‌يل خراوه، ده‌س ماچكردن ك نيشانه‌ى ئاشتيگه‌ريه، سه‌وزى و ئاوه‌دانى ك نيشانه‌ى ديارى به‌خشينه وه ئاناهيتاى خوداوه‌ند ئاو و كانياو، سوارخاسى له‌و رووژه وه‌هويرهاوردنه‌وه‌ى جه‌نگ ناونى خوداوه‌ند واران و دێوو وشكه‌ساڵييه.
مه‌سعوودى و بيروونى له كتاوه‌يل مێژووييان ئويشن:"مەشی" و "مەشیانە" ك كوڕ و دويه‌ت دووانه‌ى كه‌يومه‌رس(لای کورد یەکەم ئاده‌ميزاد کەیومەرس بويە نەک ئادەم)له رووژ 13ى مانگ ك سيانزه‌وه‌ده‌ره وه‌ل يه‌ك هاوسه‌رگيرى كردنه جوور يه‌كه‌م هاوسه‌رگيرى ئاده‌ميزاد له جه‌هان، ئمجا له‌و وه‌خته چوينكه هويچ كه‌سيگ تر نه‌ويه‌و هويچ ماره‌بڕينيگيش نه‌ويه، دو چڵه مۆرد ك گژوگياى پيرووز كورد و زه‌رده‌يشتيه‌يله گريه ده‌ن وه نيشانه‌ى په‌يوه‌سكردن دو ئشق و خوه‌شه‌ويسى و ژيان هاوبه‌ش و به‌خته‌وه‌ر له‌ناونى ژن و پياو ك تائيسه‌يش ئه‌و نه‌ريته له رووژه‌يل سيانزه‌وه‌ده‌ر هه‌ر مه‌ندگه‌و جايه‌ڵه‌يل وه گريه‌داين گژ وگيا له‌و رووژه ئومێد به‌ختيگ خاس ئه‌را خوه‌يان و ژيان هاوبه‌شيان ئه‌خوازن.
كورده‌يل خوه‌رهه‌ڵات كوردستان له رووژ سيانزه‌وه‌ده‌ر ك رووژ جه‌نگ خوداوه‌ند واران و خوداوه‌ند وشكه‌ساڵييه، گشت جووره خوه‌راكيگ وه‌تام دروس ئه‌كه‌ن و وه جنگيگ جوان و رازياگ جوور بوونه‌يگ نيشتمانى ئه‌چنه ده‌يشت و مه‌ندنه‌وه له ماڵ وه نه‌حس زانن.
عه‌زيز مورادى