له ساڵ 1951 له پارێزگاى حه‌له‌ب ، كومه‌ڵه‌ێ نهێنى یا سڕیێگ دروس كریا ك كار و چالاكى ئه‌ڕا بڵاو كردن ڕوشنهوێرى و ڕوح نه‌ته‌وه‌یی كردیاد ك ئه‌ندامه‌گانێ ڕه‌شید حه‌مو و شه‌وكه‌ت حه‌نان و محه‌مه‌د عه‌لى خوجه و قادر ئبراهیم.
فه‌ره وه‌پێ نه‌چی كومه‌ڵه‌گه ئاشكراوه كریا و ئه‌ندامه‌گانێ ده‌س وه‌سه‌ر كریان و ئه‌ڕا زندان مه‌زه له دمه‌شق بریان.
له ساڵ 1953 له شار (قامشلى)یش كومه‌ڵه‌ێ (یه‌كیه‌تى جوانه‌یل دیموكرات كورد) دروس كریا و دامه‌زرێنه‌یل ئێ كومه‌ڵه سه‌ید مه‌لا ئه‌حمه‌د و عه‌بدولعه‌زیز عه‌لى مه‌لا عه‌فدی و درویش مه‌لا سلیمان و سامی مه‌لا ئه‌حمه‌د نامی بوێن.
گرنگترین ئامانجه‌یل ئێ كومه‌ڵه ئه‌یانه بوێن :
1-ئازادی و یه‌كخستن خاك كوردستان.
2-ڕزگار بوێه له ژێر ده‌سه‌ڵات داگیركه‌ره‌یل و كوێه‌نه په‌ره‌سه‌یل.
3- هه‌ڵوژاردن دیموكراسی جور ڕێێگ ئه‌ڕا ڕه‌سین وه مافه‌یل ملله‌ت كورد.
4-موڵه‌ت وه‌رگردن ئه‌ڕا واز كردن زوان كوردی و واز كردن یانه و كومه‌ڵه‌یل خێرخوازی و ڕوشنهوێرى و كومه‌ڵاێه‌تى.
5-پشتگیری ماف ژنه‌یل له كومه‌ڵگاى كوردی.
گرنگترین كار و چالاكیه‌یل كومه‌ڵه‌گه:
1-وه‌رپا كردن ئاهه‌نگ نه‌وروز له ساڵه‌یل 1954-1955 وه‌شێوه‌ێ نهێنى.
2-زینگه‌و كردن یاد دامه‌زرانن كوما مهاباد عام 1954.
3-په‌خشه‌و كردن بڵاوكراوه‌ێ ده‌سنوێس ك باوه‌ته‌یل ڕوشنهوێرى و مێژوویی و سیاسی و نه‌ته‌وه‌یی.
زورم دامه‌زرێنه‌ره‌یل ئه‌و كومه‌ڵه له خانه‌واده‌یل ڕه‌سه‌ن و ناودار و نیشتمانپه‌روه‌ر سیاسی و ڕوشنهوێرى بوێن و ئه‌و بنه‌ماڵه‌یله نه‌خش گه‌وراێگ له بڵاو كردن هوێر ڕوشنهوێرى و سیاسی داشتن.
ئێ كومه‌ڵه له سه‌ر داخوازی سه‌ركرده‌یل پارت دیموكرات كورد له سوریه خوه‌ى هه‌ڵوه‌شانه‌و.
ئه‌رشیف كومه‌ڵه‌گه له ساڵ 1960 سوزیا.
له ساڵ (1955) یش كومه‌ڵه‌ێ (زینگه‌و كردن ڕوشنهوێرى كوردی) له لاێه‌ن خه‌باتكاره‌یل ناودار عوسمان سه‌بری و حه‌مید ده‌رویش و مه‌جید حاجی ده‌رویش و محه‌مه‌د سالح حاجی ده‌رویش و خزر فه‌رحان عیسا و عادل له ناوچه‌ێ جه‌به‌للئه‌كراد و سه‌عدوڵڵا (سه‌عدو ئیبو) دامه‌زریا و ئێ كومه‌ڵه زیاتر له ساڵێگ نه‌مه‌ن و ئه‌وقه‌ره چالاكى نه‌یاشت ك شایان باس بووگ.
له شار (حه‌له‌ب)یش كومه‌ڵه‌ێگتر وه‌ناو ( مه‌عریفه‌ت و هاوكاری كوردی ) له 18-6-1955 له ماڵ خه‌باتكار نوری دێرسیمی دامه‌زریا و دامه‌زرێنه‌ره‌یل ئى كومه‌ڵه (دوكتور نوری دیرسیمی و شازاده ڕه‌وشه‌ن به‌درخان و حه‌سه‌ن هوشیار و عوسمان ئه‌فه‌ندی و حه‌یده‌ر محه‌مه‌د كه‌نجو)بوێن و كار ئه‌ڕا كومه‌ك كردن خێزانه‌یل هه‌ژار كردیان.
ج ك