مازیار حهیدری / رهوانناسهگان خاسییهیل فرهێگ ئهڕاێ گیره کردن شمارینه و گیره کردن ڕێگهێ ئهڕاێ ئازاد بین له دهس فشار و ئسترسهیل ژیان و تاوشت* ژان و خهم و خوسه زانستنه.
ئهمان له وهخت له دهس داین و له دنیا چین ئهزیزهیل وه مدووْ یهگ فشارْ یهێجارهکی و فرهێگ وه ئهو کهسانه ک ئازیهتبار و داخ دیدهن تیهێد، دۊنیم ک تا نزیک یهک مانگ ههر رووژ گیره و زاری کهن، تا یهک مانگ نرکْ دڵ دهن و بووڕنن(وه تاێبهت ژن و ئافرهتهگان). بووڕانن جوور گیرسنهیل ترهک نییه، ئاێهم پهشێو و پهریشانهو کهێدن.
ئمجا ئهگهر بنووڕیم وه وڵات کوردهواری خوهمان دۊنیم ژن و ئافرهتهگان له چووارچووْ پاوهمووری ک جوورێگ مووسیقی فۆلکلۆره داخ و خهم له دهس داین ئهزیزهگانێیان نیشان دهن و خوهێیان ئارامهو کهن. ئهو هارموونی و ئاههنگه ک پاوهمووری دێرێد نیهیلێد ک ئهو ئافرهته پهشێو و پریشانهو بوود.
مامووستا شهفیعی کهدکهنی له ناو کتاو «مووسیقی شێعر» ئاماژه وه مهراسمێگ ک وهخت مردن مهسیحیهگان له کلیسا وه رێیهو چوود کردێیه و ئۊشێد ئهو مووسیقیه ک له ناو ئهو مهراسمه ههس نوواێ پهریشانی ئازیهتبارهگان گرێد.
کهمتر دیمه ژن و ئافرهتهیل هاوچهرخ خوهمان موور بارن ئهمان گهوراترهگان هێمان ئهڕاێ تاوشت داخ ئهزیزهیلێیان پاوهمووری وه کار گرن. فره له لێیان ههن ک بێجگه داخ باوگ و داڵگ و خوهیشک و برا داخ چهن رووڵهێ نازاریش دینه و تاوشت هاوردنه.
چهن بهێت ک له ناو پاوه مووری خوهننان:
دیواخان سهرپهڕ کهو وه بهنهوه/ فهڵهک بێ مروهت زهوق لیت سهنهوه
بیل دیواخاند رۊ وه خهرمان بوو/ تا گووشد وه دهنگ کیڵه و پێمان بوو
دیواخانهگهد گرتێه رهنگ شهو/ نه چریکهێ مهله نه هیلْ هال کهو
کهود باره وهر کومێت بکه زین/ وه سارا مهچی وه سهێر بوورچین
سهرسهوز و بوورچین مهل وه ههواوه/ خوهیشک برا مردێ باوان خراوه
سهرسهوز و بوورچین مهل وه ههواوه / داڵگ رووڵه مردێ جهرگێ کهواوه